Мерсэ Радарэда
Мерсэ Радарэда і Гургі (10 кастрычніка 1908 — 13 кастрычніка 1983) — каталонская пісьменніца пасляваеннага перыяду.
Яе раман La plaça del Diamant (Плошча Дыямант, 1962) перакладзеная на шматлікія мовы. Шмат пісала пра грамадзянскую вайну ў Іспаніі.
Біяграфія
Мерсэ Радарэда нарадзілася 10 кастрычніка 1908 года ў Барселоне. Яна была адзіным дзіцем у сям’і і рана вышла замуж за брата сваёй маці, калі ёй было дваццаць гадоў. Ён быў старэйшы за яе на семнаццаць гадоў. Праз год у іх нарадзіўся сын.
Шлюбнае і матчына жыццё накіроўвала яе на пісьменства. У той жа час, у Іспаніі пачынаецца другая рэспубліка і ў яе абстаноўцы свабоды пісьменніца становіцца адважнай і рашучай. У 1933 годзе яна выдала свой першы раман на ўласныя грошы. Яна таксама працавала ў розных часопісах і за наступныя некалькі гадоў публікуе яшчэ тры рамана і некалькі казак.
У 1936 годзе, калі ў яе ўжо была шмат сувязяў з каталонскім публіцыстамі і важнымі людзьмі, пачалася грамадзянская вайна. У 1937 яна атрымала прэмію «Крэшэльс» за раман «Алома», але таксама развялася з мужам. У наступным годзе, перад канцом вайны, яна з’ехала ў Францыю ў спасылку. Яе сын адстаў ў Барселоне ў яе маці, таму што яны думалі, што яна вярнулася б неўзабаве. Але пасля Перпіньяна і Тулузы, яна паехала ў замак Roissy-en-Brie на ўсходзе Парыжа. Там спыніліся некаторыя каталонскія ўцекачы, і пісьменніца пачала любоўныя адносіны з каталонскім пісьменнікам Арманда Абіёлсам. Але была праблема. Ён быў жанаты на сястры іншага пісьменніка і яго швагер і яго цешча спыніліся ў самім замку і яны былі супраць гэтай любові.
Сітуацыя стала горш. Бежанцы ў замку павінны былі зноў пераехаць з-за пачатку другой сусветнай вайны. Некалькі з іх з’ехалі ў Амерыку, але пара закаханых паехала ў Лімож, дзе ён быў арыштаваны. Такім чынам, яны яшчэ два гады не маглі жыць разам. У рэшце рэшт, яны жылі разам у Бардо і зноў у Парыжы, але ёй было цяжка. Яна павінна была працаваць краўчыхай і не магла пісаць да 1947 года, калі пачала супрацоўніцтва з часопісам Рэвіста дэ Каталуньа. Да 1953 года яна толькі пісала кароткія казкі з-за дрэннага здароўя і паралічу правай рукі. Але яна паляпшалася і пераехала з Арманда ў Жэневу, таму што там ён пачаў працаваць перакладчыкам у ЮНЕСКА.
Па словах пісьменніцы, Жэнева была сумным горадам, і там яна знайшла час і свет каб пісаць. Яна напісала эсэ, раманы і кнігу казак, з якой яна пагуляла прыз Віктар Катала ў 1956 годзе. У гэты ж час яна таксама піша свой самы вядомы раман, «Плошча Дыямант», які не выйграе прыз Сант Жорзі ў 1960 годзе. Але адзін член журы заўважыў раман і рэкамендаваў яго выдаўцу, які публікаваў яго ў 1962 годзе. У наступныя гады яна напісала і выдала іншыя раманы: «Вуліца камелій», «Сад каля мора», і г.д. Яе кнігі паступова прадаваліся перакладаліся на замежныя мовы. З аднаго боку ў шасцідзесятых гадах яна атрымлівала вялікае задавальненне ад поспехаў у кар’еры, але з іншага боку ў асабістым жыцці ў яе былі сумныя навіны: ў 1966 годзе памерла яе маці і праз тры гады яе першы муж. З-за яго спадчыны, яны з сынам спрачаюцца. Пасля смерці Арманда, ў 1971 годзе, яна адчувала сябе адной і пачуццё аддаленасці яшчэ ўзмацнілася, таму што яна выявіла, што ў Арманда была палюбоўніца з 1958 года. Яе адзінота ў Жэневе і сустрэча з сябрамі часоў вайны былі прычынамі вяртанні пісьменніцы ў Каталонію ў 1972 годзе.
На працягу шасці гадоў яна жыла ў Раманье дэ ла Селве ў сяброўкі, дзе пісьменніца скончыла «Зламанае люстэрка». Але пісьменніца прывыкла весці самотны лад жыцця і таму ў вёсцы яна пабудавала свой дом, куды і пераехала. З Раманьі дэ ла Селва, дзе яна жыла да самай смерці, яна назірала, як некалькі яе кніг сталі фільмамі і ТБ перадачамі.
У 1983 годзе, яна памерла ў бальніцы Жыроны ад раку печані. Калі яна даведалася пра раку, яна больш не змагалася за жыццё. У апошнія дні жыцця яна памірылася са сваёй сям’ёй, таму што яе выдавец абвясціў іх.
Галоўныя творы
- Aloma (1938) «Алома»
- Vint-i-dos contes (1958)
- La plaça del Diamant (Плошча Дыямант) (1962)
- El carrer de les Camèlies (1966) «Вуліца Камелій»
- Jardí vora el mar (1967)
- Mirall trencat (1974) «Разбітае люстэрка»
- Semblava de seda i altres contes (1978)
- Quanta, quanta guerra… (1980) «Колькі вайны»
- La mort i la primavera, «Смерць і вясна», няскончаны, выйшаў пасмяротна
Зноскі
- ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых даных — 2011. Праверана 10 кастрычніка 2015.
- 1 2 Нямецкая нацыянальная бібліятэка, Берлінская дзяржаўная бібліятэка, Баварская дзяржаўная бібліятэка і інш. Record #11898019X // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 27 красавіка 2014.
- 1 2 Mercé Rodoreda // Find a Grave — 1995. Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ http://www.endrets.cat/indret/1997/escola-de-nostra-senyora-de-lourdes-sant-gervasi-galvany-ca.html
Спасылкі
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Мерсэ Радарэда- Mercè Rodoreda in LletrA, Catalan Literature Online (Open University of Catalonia)
- Mirror Play: Virtual Exhibition on Mercè Rodoreda
- Biography and reviews at escriptors.com
- Mercè Rodoreda at Open Letter Books Архівавана 10 красавіка 2009.
- A Domestic Existentialist: On Mercè Rodoreda by The Nation
