Язэп Даманеўскі

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Даманеўскі. Язэп Даманеўскі (Даманоўскі) (2-я палова XVI ст. — 1-я палова XVII ст.) — вялікалітоўскі мысліцель і гуманіст, паэт эпохі позняга Адраджэння і барока.

Біяграфія

Сын Ф. Даманеўскага. Як сацыянін 25 студзеня 1594 г. у Новагародку ўдзельнічаў у дыспуце з філосафам-схаластам М. Сміглецкім. З пазіцый наміналізму адмаўляў перадіснаванне Хрыста. У канцы 1590-х г. схіляўся да атэізму, за што быў выключаны з сацыніянскай абшчыны (1600). На польскай і лацінскай мовах у Любчы ў 1620—1623 гг. надрукаваны яго маральна-павучальныя вершаваныя творы «Жыццё сельскае гарадское», «Перасцярога і заахвочванне тым, хто многа гаворыць і думае, але нічога не робіць», «Суцяшэнне тым, каму мужы перашкаджаюць паводзіць сябе з годнасцю», «Некаторыя эмблемы» (выкладае свае этычныя погляды, выкарыстоўваючы вельмі папулярны ў эпоху позняга Адраджэння і барока від мастацтва — эмблематыку), «Афарызмы Саламона ў паэтычным выкладанні». У іх адлюстраваны філасофска-этычныя погляды і творчы метад у духу эстэтыкі барока. Даманеўскі ідэалізаваў вясковае жыццё як увасабленне «натуральнага становішча» чалавека, гарадское разумеў як «супрацьнатуральнае». Каларытна апісваў жыццё беларускага горада пачатку XVII ст., выкарыстоўваў канкрэтна-гістарычна бытавыя дэталі, фальклор, народны гумар.

Зноскі

Літаратура

• Падокшын, С. А. Беларуская думка ў кантэксце гісторыі і культуры / С. А. Падокшын; НАН Беларусі, Ін-т філасофіі; [Навук рэд. А. С. Майхровіч]. — Мн.: Беларуская навука, 2003. — 315, [1] с.
• Падокшын, С. Даманеўскі Язэп / Сямён Падокшын // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя: У 2 т. Т. 1: А — К / Рэдкал: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. З. Э. Герасімовіч. — 2-е выданне. — Мн.: БелЭн, 2007. — 688 с.: іл. — С. 574. — ISBN 978-985-11-0393-1.
• Падокшын, С. Даманеўскі Язэп / Сямён Падокшын // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: У 6 т. Т. 3. Гімназіі — Кадэнцыя / БелЭн; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1996. — 527 с.: іл. — С. 201. — ISBN 985-11-0041-2.
• Падокшын, С. А. Філасофская думка эпохі Адраджэння ў Беларусі: Ад Францыска Скарыны да Сімяона Полацкага / С. А. Падокшын; АН БССР, Ін-т філасофіі і права. — Мн.: Навука і тэхніка, 1990. — 285 с.
• Парэцкі, Я. Язэп Даманоўскі // Полымя. — 1968. — № 2. — С.
• Подокшин, С. А. Философ-гуманист Юзеф Доманевский / С. А. Подокшин // Идеи гуманизма в общественно-политической и философской мысли Белоруссии (дооктябрьский период) / АН БССР, Ин-т философии и права; Редкол.: К. П. Буслов (гл. ред.) [и др.]. — Мн.: Наука и техника, 1977. — 280 с. — С. 51 — 65.