Андрэй Дзічэнка
Андрэй Дзічэнка (нар. 1988, Калінінград, Расія) — беларускі рускамоўны пісьменнік, журналіст, рэдактар часопісу «Я».
Біяграфія
Нарадзіўся ў горадзе Калінінградзе ў сям’і ваеннага [1]. У 1990-х гадах разам з сям’ёй пераехаў у беларускую Вілейку. Скончыў Вілейскую гімназію № 1 «Логас» (2006), гістарычны факультэт БДПУ імя Максіма Танка (2011). Працаваў журналістам у глянцавым часопісе «Большой». З 2013 года рэдактар беларускага часопіса «Я»[2]. У 2015 годзе працаваў намеснікам галоўнага рэдактара газеты «Знамя юности». Жыве і працуе ў Мінску[3].
Творчасць
Аўтар кніг «Минское небо» (2010), «Аномалии. Inferno» (2011), «Ты — меня» (2012), «Плиты и провалы» (2015), «Сонечны чалавек» (2016). Як рэдактар разам з журналістам Аляксеем Карамазавым склаў зборнік рускамоўнай беларускай прозы «Плот у топи»[4].
Апавяданні ў тым ліку на беларускай мове публікаваліся ў часопісах «Макулатура»[5], «Дзеяслоў» (№ 56, кастрычнік 2012), «Маладосць» (№ 8, жнівень 2012), «Верасень» (№ 7, 2013), «Неман» (№ 6, 2015), «Космопорт» (№ 1(14)[6], 2015), альманаху «Тэксты», газеце «Знамя Юности», а таксама ў расійскіх, амерыканскіх[7][8][9], ізраільскіх[10], нямецкіх[11], сербскіх[12] і азербайджанскіх[13] выданнях.
Як журналіст пісаў артыкулы, прысвечаныя беларускім ветэранам вайны ва В’етнаме[14], праблемам успрымання анкалогіі ў грамадстве[15], жанчын у войску[16], гамафобіі[17] і іншым.
Адзін з удзельнікаў Супольнасці «Забей» і маладзёжнага грамадскага аб’яднання «Фаланстэр». У 29 год у Дзічэнкі быў дыягнаставаны рассеяны склероз, частка тэкстаў прысвечана гэтай тэме [18].
Прызнанне
- У 2014 годзе апавяданне «Трёхсотый» увайшло ў шорт-ліст беларускага літаратурнага конкурсу «Первая глава»[19].
- Амерыканскім часопісам «New Pop Lit» быў намінаваны на літаратурную прэмію «Pushcart Prize» у 2015 годзе[20].
- У 2015 і 2016 годзе стаў двойчы лаўрэатам літаратурнага конкурсу «Мост дружбы»[21][22] і быў ўдастоены спецыяльнай намінацыі па выніках літаратурнага конкурсу імя Уладзіміра Карпенкі[23].
- П’еса пісьменніка «Томми пошёл в атаку», прысвечаная араба-ізраільскаму канфлікту, атрымала дыплом у міжнародным драматургічным конкурсе «Литодрама» (намінацыя «Сучасная прастора»)[24].
- Апавяданне Дзічэнкі «Кантакт» заняло першае месца ў літаратурным конкурсе газеты «Звязда» па выніках 2016 года.[25].
- Кніга «Сонечны чалавек» увайшла у шорт-ліст прэміі «Дэбют» імя Максіма Багдановіча і ў лонг-ліст прэміі імя Ежы Гедройца ў 2017 годзе.[26].
- Творы Дзічэнкі ўваходзяць у абавязковую праграму на курсе літаратуры Усходняй Еўропы ў амерыканскім Swarthmore College[27].
- Аповяд Дзічэнкі «Камітэт па расстрэле паэтаў» быў уключаны амерыканскім выдавецтвам Dalkey Archive Press ў анталогію «Best European Fiction 2018»[28].
- У суаўтарстве з журналісткай Яўгеніяй Доўгай заняў І месца ў конкурсе «Найлепшы журналіст-барацьбіт з дыскрымінацыяй у Беларусі-2017» беларускай грамадскай ініцыятывы «Журналісты за талерантнасць»[29].
Крытыка
Творчасць Андрэя Дзічэнкі разглядаецца ў кантэксце кіберпанку і посткіберпанку, але сам аўтар характарызуе свае мастацкія пошукі як увасабленне «рэальнасці, даведзенай да абсурду»[30].
Калі вынесці за дужкі журналісцкія працы Андрэя Дзічэнкі, то яго тэксты ўмоўна можна падзяліць на дзве часткі. Да першай адносяцца кароткія, напоўненыя спецыфічным гумарам апавяданні ў духу Юрыя Мамлеева. Пры гэтым нягледзячы на некаторае сапраўды відавочнае падабенства нельга сказаць, што Дзічэнка з’яўляецца чарговым эпігонам заснавальніка «метафізічнага рэалізму». Хоць трэба прызнаць, што іх героі належаць аднаму — несумненна, «мамлееўскаму» — сусвету. Другая частка складаецца з яго буйных літаратурных форм. І да іх узнікаюць пэўныя пытанні. Узяць, да прыкладу, раман «Пліты і правалы», дзе замест кароткіх і ясных фраз, якія расстрэльваюць ва ўпор, раптам з’яўляюцца грувасткія, перапоўненыя лішнімі дэталямі сказы. Тэкст гэтай галюцынагеннай кнігі настолькі цягучы, што да самай апошняй старонкі даводзіцца боўтацца ў ім, як у балоце, кожны раз чапляючыся за выратавальныя карчы чарговага сюжэтнага павароту.[31].
У рэцэнзіі на кнігу «Best European Fiction 2018» брытанская пісьменніца Джанет Суіні адзначыла, што ў сваёй творчасці Дзічэнка малюе трывожную карціну грамадства, у якім не існуе гармоніі [32].
Рускі літаратуразнаўца Арцём Навічэнкоў адзначае, што кароткія апавяданні Дзічэнкі працягваюць традыцыі рускага класічнага аповяду; у іх пазнаецца ўплыў авангардыстаў 1920 гадоў і савецкіх празаікаў, у першую чаргу, Юрыя Казакова [33].
Бібліяграфія
- «Минское небо» (выдавецтва «Ковчег», 2010)
- «Аномалии. Inferno» (электроннае выданне, Thankyou.ru, 2012)
- «Здравствуйте доктор! Записки пациентов» (у складзе зборніка, «АСТ», 2014)
- «Кахаць і верыць» (у складзе зборніка, «Мастацкая літаратура», 2013)
- «Ты - меня» (электроннае выданне, Thankyou.ru, 2013)
- «Плот у топи» (у складзе зборніка, электроннае выданне, Thankyou.ru, 2014)
- «Пад зоркай кахання» (у складзе зборніка, «Мастацкая літаратура», 2015)
- «100 легенд рок-музыки» (у суаўтарстве з Людмілай Пагодзінай, выдавецтва ЭКСМО, 2015)
- «Плиты и провалы» (выдавецтва «Логвінаў», 2015)
- «Сонечны чалавек» (выдавецтва «Янушкевіч», 2016)
- «Ядро материи» (выдавецтва «Янушкевіч», 2017)
- «Была ночь и не было видно жизни» (выдавецтва часопіса «Солома», 2018)
Зноскі
- ↑ газета «Звязда» (нявызн.).
- ↑ часопіс Mediakritika (нявызн.).
- ↑ Либрусек (нявызн.).
- ↑ часопіс «Kyky» (нявызн.).
- ↑ Часопіс “Макулатура” (нявызн.) (недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 2 сакавіка 2017. Праверана 24 верасня 2016.
- ↑ часопіс «Космопорт» (нявызн.).
- ↑ часопіс «Soft Cartel» (нявызн.) (недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 24 лютага 2018. Праверана 13 сакавіка 2018.
- ↑ часопіс «New Pop Lit» (нявызн.).
- ↑ часопіс «Speculative fiction» (нявызн.).
- ↑ часопіс «Артикль» №24 (нявызн.).
- ↑ часопіс «Konverter» (нявызн.).
- ↑ часопіс «Воштанице» №24 (нявызн.).
- ↑ часопіс «Тамга» (нявызн.).
- ↑ Часопіс «Я», сакавік 2014 (нявызн.) ст.64-68.
- ↑ Часопіс «Я», верасень 2013 (нявызн.) ст.62-66.
- ↑ Часопіс «Эш», вясна-лета 2013 (нявызн.) ст.147.
- ↑ Часопіс «Имена» (нявызн.).
- ↑ часопіс «The Village Беларусь» (нявызн.).
- ↑ сайт літаратурнага конкурсу «Первая глава» (нявызн.).
- ↑ часопіс «New Pop Lit» (нявызн.).
- ↑ БелТА (нявызн.).
- ↑ Информационно-аналитический портал Союзного Государства (нявызн.) (недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 18 кастрычніка 2017. Праверана 16 кастрычніка 2017.
- ↑ Афіцыйны сайт адміністрацыі горада Валгадонска (нявызн.) (недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 20 лютага 2017. Праверана 28 кастрычніка 2016.
- ↑ сайт клубу пісьменнікаў «Золотые соты» (нявызн.).
- ↑ сайт газеты «Звязда» (нявызн.).
- ↑ сайт беларускага «ПЭН-цэнтру» (нявызн.) (недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 25 сакавіка 2017. Праверана 20 сакавіка 2017.
- ↑ Swarthmore College афіцыйная старонка установы (нявызн.).
- ↑ сайт выдавецтва Dalkey Archive Press (нявызн.) (недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 12 снежня 2017. Праверана 12 снежня 2017.
- ↑ афіцыйны паблік беларускай грамадскай ініцыятывы «Журналісты за талерантнасць» (нявызн.).
- ↑ газета «Звязда» (нявызн.).
- ↑ Кірыл Мяцеліца «Залаты укол», часопіс «Альманах сучаснае беларускае культуры «pARTisan» (нявызн.).
- ↑ Janet Swinney’s Reviews (нявызн.).
- ↑ Часопіс «Прочтение» (нявызн.).
Спасылкі
- Старонка аўтара ў выдавецтве Thankyou.ru Архівавана 17 верасня 2016.
- Сайт беларускага часопіса «Я»
- Інтэрв’ю для часопіса «Большой»(недаступная спасылка)
- Інтэрв’ю для часопіса «Женский журнал» Архівавана 19 красавіка 2015.
- Інтэрв’ю для часопіса KY
- Інтэрв’ю для часопіса «Новый смысл»
- Інтэрв’ю «Еврорадио»
- Інтэрв’ю газеце «Літаратура і мастацтва»(недаступная спасылка)
- Інтэрв’ю інфармацыйна-аналітычнаму парталу «Soyuz.by» Архівавана 21 кастрычніка 2016.
- Інтэрв’ю парталу Mediakritika.by
- Інтэрв’ю газеце «Звязда»
- Інтэрв’ю часопісу «Этажи»
- Інтэрв’ю парталу «TUT.by» Архівавана 30 красавіка 2017.
- Інтэрв’ю газеце «Культура»
- Інтэрв’ю часопісу «Солома»