Беата Розенхейн

Беата Розенхейн (швед. Beata Rosenhane; 21 студзеня 1638, Норчэпінг — 1 чэрвеня 1674, Боксхальм) — шведская баранэса і пісьменніца. Яна была вядомай сваёй навукай і атрымала адукацыю, незвычайную для жанчыны сваёй эпохі, і як такая была прадметам даследаванняў.

Біяграфія

Беата Розенхейн была дачкой Беаты Спарэ і дыпламата барона Шэрынга Розенхейна. Як шведскі дыпламат, яе бацька неаднаразова знаходзіўся за мяжой, і, як мяркуюць, менавіта падчас яго візіту ў Парыж у Францыі ў эпоху прэцыўзнай літаратуры, калі ў Францыі была мода на адукацыю жанчын, ён вырашыў даць сваім дочкам аднолькавую адукацыю з сынамі, нешта ўнікальнае ў той час, па меншай меры, у Швецыі. У выніку яго дачкі лічацца самымі адукаванымі жанчынамі ў Швецыі XVII стагоддзя разам з каралевай Крысцінай. Гэта быў прыватны выпадак з Беатай, якая, відаць, была самай адоранай сярод сясцёр. Пачынаючы з сямі гадоў, яна рыхтавалася да рыторыкі шляхам размоў і напісання эсэ па розных прадметах, у якіх яна паралельна атрымлівала адукацыю. Яна таксама пісала вершы і набыла літаратурную рэпутацыю, хаця яе вершы не публікаваліся: «У яе быў рэдкі талент, шырокія веды і вялікая адукаванасць у літаратуры замежных краін, і яна сама спрабавала займацца паэзіяй, хаця ні адзін з яе твораў не надрукаваны».[3] Яе вершы, а таксама пісьмовыя вучэбныя працы і кнігі захаваліся і з’яўляюцца аб’ектам даследавання.

Беата Розенхейн доўга адмаўлялася выходзіць замуж, хаця на яе, пасля смерці бацькі ў 1663 годзе, сям’я аказвала ціск. Яна патлумачыла, што бачыла, як шмат жаніхоў станавіліся мужамі і што яна не верыць ім, што яны здольны на каханне, якое можа даць жанчыне шчасце: яна лічыла, што шлюб павінен быць заснаваны на каханні і што мужчына, абраны яе сям’ёй, не яе густу не змог бы прайсці выпрабаванне і пакахаць яе. У рэшце рэшт, яна ўбачыла, што вымушана саступіць з-за альтэрнатывы стаць дзевай, якая была б нават менш незалежнай, чым у ролі жонкі. У адпаведнасці з сучасным грамадзянскім заканадаўствам незамужняя жанчына пажыццёва была пастаўлена пад апеку бліжэйшага сваяка-мужчыны, і хаця замужняя жанчына знаходзілася пад апекай мужа, яна атрымала законную паўналецце як удава. Перад шлюбам яна сказала брату, што здалася і пагадзілася выйсці замуж толькі таму, што, як старая дзева, у яе не было б сілы жыць адной і рабіць тое, што ёй уздумаецца, і што яна магла б гэта зрабіць толькі калі б яна нарадзілася мужчынай. Яна прызнала, што паміж выбарам жонкі і старой дзевы першая была лепшым з двух зол: «Вы, вядома, лічыце неабходным ўсвядоміць, што незамужняй жанчыне будзе нашмат горш, чым нешчаслівай замужняй жанчыне».[4]

У 1671 годзе яна, нарэшце, выйшла замуж за палкоўніка барона Эрыка Рыбінга аф Зернава (1640—1675). Як было прынята ў шведскай знаці да канца 18 стагоддзя, пасля шлюбу яна захавала ўласнае імя. Яна памерла бяздзетнай ад ліхаманкі ў 1674 годзе. Яе брат, які не любіў яе мыслення, вырашыў, што яе незалежнасць была абумоўлена яе адукацыяй, і вырашыў, што яго ўласная дачка будзе выхоўвацца без адукацыі і стане жанчынай без волі.[5]

Зноскі

1. 1 2 3 Beata Rosenhane 1638-06-02 — 1674-07-16 Välutbildad adelsdam, brevskrivare // (unspecified title) Праверана 3 красавіка 2018.
2. ↑ (unspecified title) Праверана 15 жніўня 2020.
3. ↑ E. Meyer, Gustaf Rosenhane (1888)
4. ↑ Stadin, Kekke: Stånd och genus i stormaktstidens Sverige
5. ↑ Scheutz, Lisbet, Berömda och glömda stockholmskvinnor : sju stadsvandringar : 155 kvinnoporträtt. — 2001. — S. 127—131

Спасылкі

• Norrhem, Svante (2007). Kvinnor vid maktens sida: 1632—1772. Lund: Nordic Academic Press. Libris 10428618. ISBN 978-91-89116-91-7
• Ann Öhrberg (2001). Vittra fruntimmer. Författarroll och retorik hos frihetstidens kvinnliga författare. Stockholm: Gidlunds Förlag. ISBN 91-7844-330-XISBN 91-7844-330-X
• Stina Hansson: Salongsretorik: Beata Rosenhane (1638-74), hennes övningsböcker och den klassiska retoriken = [Rhetoric for the salons] : [Beata Rosenhane (1638-74), her exercise books, and classical rhetoric] /
• http://www.stockholmskallan.se/Soksida/Post/?nid=5332
• Scheutz, Lisbet, Berömda och glömda stockholmskvinnor: sju stadsvandringar : 155 kvinnoporträtt. — 2001. — S. 127—131
• Svenska adelns ättar-taflor / Afdelning 3. von Nackreij — Skytte /
• Stånd och genus i stormaktstidens Sverige, Kekke Stadin

• http://www.adelsvapen.com/genealogi/Rosenhane_nr_29

• Beata Rosenhane at Svenskt kvinnobiografiskt lexikon