Вагіф Султанлы

Вагіф Султанлы (азерб.: Vaqif Sultanlı, нар. 26 сакавіка 1958 г., сяло Шахсеван, Кюрдамірскі раён, Азербайджан) — азербайджанскі празаік, літаратуразнаўца, перакладчык і публіцыст, доктар філалагічных навук, прафесар[1].

Біяграфія

Вагіф Султанлы нарадзіўся 26 сакавіка 1958 года ў вёсцы Шахсеван Кюрдамірскі раён Азербайджанскай Рэспублікі. Скончыў сярэднюю школу вёскі Кахнебазар (1964—1974). У гады вучобы ў сярэдняй школе адначасова вучыўся ў музычнай школе Курдамірскага раёна (1970—1975). Некаторы час працаваў у электрасетках Курдамірскага раёна рабочым (1974—1976). З адзнакай скончыў філалагічны факультэт Азербайджанскага дзяржаўнага ўніверсітэта (1981). Працоўную дзейнасць ён пачаў на пасадзе настаўніка азербайджанскай мовы і літаратуры ў вёсцы Галаджыг Ісмаілінскага раёна, куды быў прызначаны па накіраванні. Затым працягнуў адукацыю ў аспірантуры кафедры Сучаснай азербайджанскай літаратуры Азербайджанскага дзяржаўнага універсітэта. У 1984 годзе ён абараніў кандыдацкую дысертацыю на тэму «Праблема характару а азербайджанскай драматургіі (1970—1980)», а ў 1997 г. — доктарскую дысертацыю на тэму «Жыццё і літаратурная дзейнасць Магамеда Эміна Расулзадэ»[2]. З 1999 г. з’яўляецца прафесарам кафедры гісторыі азербайджанскай літаратуры Бакінскага дзяржаўнага універсітэта. Рэгулярна займаецца грамадскай дзейнасцю. У 1991 г. заснаваў Сусветную Асацыяцыю азербайджанаведаў і быў абраны яе старшынём. Працаваў карэспандэнтам па літаратурных перадачам ў азербайджанскай рэдакцыі амерыканскіх радыёстанцый «Свабода» і «Свабодная Еўропа». (1995—1998). Быў галоўным рэдактарам польскага выдання «Худафарын» (1995), шведскага «Араз» (1996—1997) і амерыканскага «Азербайджанцы свету» (2000—2012). З’яўляецца кіраўніком каўказскага бюро якая функцыянуе ў Турцыі Арганізацыі Кіпрска-Балканскага-Еўразійскай цюркскай літаратуры (KIBATEK). З чэрвеня па кастрычнік 1999 г. прайшоў навуковую практыку ў Эдынбургскім універсітэце Вялікабрытаніі па спецыяльнасці «Англійская філалогія і заходняя культура». Ганараваны прэміі імя Гасанбека Зардабі (1995), міжнароднай узнагароды за службу цюркскіх моў Арганізацыі Кіпрска-Балканскага-Еўразійскай Цюркскай Літаратуры (KIBATEK) (2003), Ганаровай граматы Міністэрства Культуры Егіпта (2014), Узнагароды за Цудоўную Службу Кружка Руху па Адраджэнню цюркскіх моў (2017). Абраны членам Праўлення на сімпозіумах Кангрэса азербайджанцаў свету (КАМ), якія адбыліся ў Швецыі (2001), Галандыі (2002), Германіі (2004), Бельгіі (2008) і Вялікабрытаніі (2010). З’яўляецца членам Міжнароднай Арганізацыі па даследаванні эпасу (The International Society for Epic Studies), заснаванай у 2012 годзе, цэнтральны офіс якой размешчаны ў Пекіне. У 2018 г. абраны членам Міжнароднай Асацыяцыі Пісьменнікаў, размешчанай у ЗША. Яго творы выдадзены ў ЗША, Англіі, Турцыі, Даніі, Егіпце, Іране, Расіі, Украіне і г.д. Прымаў удзел на міжнародных сімпозіумах, канферэнцыях, форумах і семінарах, преведённых ў розных краінах свету, і ўяўляў літаратуру і культуру Азербайджана[1].

Жанаты, мае двух дзяцей[1].

Мастацкая творчасць

Першае апавяданне пад назвай «Пах палыну» было надрукавана ў 1980 годзе ў часопісе «Жанчына Азербайджана». З тых часоў ён рэгулярна выступае ў прэсе сваімі апавяданнямі, перакладамі і навукова-публіцыстычнымі артыкуламі.

У рамане «Сон забыцця» (1982), які з’яўляецца адным з характэрных твораў аўтара, перанос могілак апісваецца як сур’ёзны хаос і неспакой у грамадскім жыцці. Гэты хаос дазваляе выявіць унутраны духоўных свет апісваных вобразаў. У аповесці, якая завяршаецца самагубствам кіроўцы бульдозера, які разбурыў могілкі, аўтар мае на мэце ідэнтыфікаваць супрацьстаянне духоўна-маральным каштоўнасцям са смерцю.

Раман «Чалавечая моры» (1992), напісаны ў зліцці рэальнага і ўмоўна-метафарычнай стыляў, займае асаблівае месца ў мастацкай творчасці аўтара. У рамане, дзе падзеі адбываюцца ў васьмідзесятых гадах мінулага стагоддзя, у увасабленне героя, выратаваныя ад вышэйшай меры пакарання і таемна пражывае ў чужым горадзе, знайшла сваё мастацкае рашэнне праблема адчужэння, увабраць у духоўнасць і маральнасць грамадства.

Падзеі, апісаныя ў рамане «Бітва ў пустыні» (2010), які адрозніваецца своеасаблівым наратыўных стылем, праяўляюцца на фоне лёсу героя, які, у сілу раздрабнення часу, адмаўляецца ад будучыні і накіроўваецца ў мінулае. Развіццё падзей на гэтай плоскасці, дазваляюць аўтару выказаць свае філасофскія меркаванні пра чалавека і свет. Раман «Бітва ў пустыні» адрозніваецца духам пратэсту супраць панавальнай ва ўсім свеце праблемы адчужэння, забыцця, абыякавасці і непатрэбнасці.

«Белы шлях», «Ранішні туман», «Зялёная песня бязлісцевыя галін», «Вандроўца», «Пячора», «Палярная ноч», «Радзіма», «Востраў», «Марыве», «Зваротны паток», «Нямое кольца», “Папяльцовая клетка “, “Клятчастая, будка “, « Папярочная цень», « Гліняны вядзьмарства» і іншыя апавяданні Вагіф Султанлы адрозніваюцца своеасаблівым стылем і моўнымі ўласцівасцямі. Перу аўтара належаць таксама і гістарычныя апавяданні, такія як «Месца сустрэчы», «Наваі-Гумру», «Хумаюн» і г.д. Ён з’яўляецца таксама аўтарам многіх мініяцюр, напісаных у лірычна-рамантычным стылі.

Навуковае творчасць

Разам з мастацкай творчасцю, аўтар займаецца таксама і тэарэтычна-эстэтычнымі пытаннямі мастацтва. Яго пошукі, звязаныя з літаратурнай крытыкай і літаратуразнаўствам, адлюстраваны ў кнігах «Літаратурны свет Магамеда Эміна Расулзаде» (1993), «Падарожнік цяжкага шляху» (1996), «Гарызонты свабоды» (1997), «Азербайджанская эміграцыйнай літаратура» (1998), «Літаратурна-тэарэтычныя ілюстрацыі» (2000), «Бераг выратавання жыцця» (2004), «Пытанні навучання літаратурнай крытыкі» (2007), «Любоў да незалежнасці» (2014), “Азербайджанская літаратурная крытыка “(2019) і г.д. Даследаванні, звязаныя з азербайджанскай эміграцыйнай літаратурай, займаюць асаблівае месца ў літаратуразнаўчай дзейнасці аўтара. Вагіф Султанлы з’яўляецца аўтарам мноства навукова-публіцыстычных артыкулаў, звязаных з крытыкай і літаратурным працэсам. Даклады, зачытаныя на міжнародных канферэнцыях, сімпозіумах, форумах і семінарах, складаюць важную частку яго навуковай творчасці[1].

Перакладчыцкая дзейнасць

Вагіф Султанлы займаецца таксама і перакладчыцкай дзейнасцю. Ён пераклаў на азербайджанскую мову і выдаў раманы «Лістапад» і «Млын» Рашада Нуры Гюнтекина, гістарычную аповесць «Вучоны з Сіракузах» Сяргея Жытомірскага, а таксама апавяданні Эрвіна Штритматтера, Яраслава Гашэка, Вейо Мэры, Густава Стопка і іншых. Пераклаў з рускай мовы (сумесна) твор «Аб пантуранизме» Магамеда Эміна Расулзаде.

Бібліяграфія

«Sönmüş ulduzlar» (1988) – Згаслай зоркі (аповесць і апавяданні)
«İnsan dənizi» (1992) –Чалавечая моры (раман)
«Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin ədəbi dünyası» (1993) –Літаратурны свет Магамеда Эміна Расулзаде (навучальны дапаможнік)
«Ağır yolun yolçusu» (1996) – Падарожнік цяжкага шляху (манаграфія) -
«Azadlığın üfüqləri» (1997) –Гарызонты волі (зборнік артыкулаў)
«Azərbaycan mühacirət ədəbiyyatı» (1998) – Азербайджанская эміграцыйнай літаратура (навучальны дапаможнік)
«Qul bazarı» (1999) – Рынак рабоў (апавяданні, мініяцюры, эсэ)
«Ədəbi-nəzəri illüstrasiyalar» (2000) – Літаратурна-тэарэтычныя ілюстрацыі (тэарэтычныя фрагменты)
«Ölüm yuxusu» (2002) – Сон забыцця (раман, апавяданні і эсэ)
«Ömrün nicat sahili» (2004) – Бераг выратавання жыцця (дыялог-манаграфія)
«Ədəbi tənqidin tədrisi məsələləri» (2007) – Пытанні навучання літаратурнай крытыкі (навучальны дапаможнік)
«Azərbaycan ədəbi tənqidi» (2009) – Азербайджанская літаратурная крытыка (навучальны дапаможнік)
«Heçlik vadisi» (2010) – Даліна пустэчы (раман і апавяданні)
«Azərbaycan ədəbi tənqidi» (2012) – Азербайджанская літаратурная крытыка - удасканаліць II выданне (навучальны дапаможнік)
«İstiqlal sevgisi» (2014) – Любоў да незалежнасці (манаграфія)
«Səhra savaşı» (2015) – Бітва ў пустыні (раман)
«Azərbaycan ədəbi tənqidi» (2019) – Азербайджанская літаратурная крытыка - удасканаліць III выданне (падручнік)

Зноскі

1 2 3 4 Kafedranın professoru Vaqif Sultanlı(азерб.) . philology.bsu.edu.az. Архівавана з першакрыніцы 1 лютага 2019. Праверана 23.04.2021.
↑ Vaqif Sultanlı (1958) - ədəbiyyatşünas, tərcüməçi(азерб.) . azerbaijans.com. Архівавана з першакрыніцы 1 студзеня 2014. Праверана 23.04.2021.

Тэмы гэтай старонкі:

Катэгорыя·Пісьменнікі паводле алфавіта Катэгорыя·Пісьменнікі Азербайджана Катэгорыя·Перакладчыкі Азербайджана

Змесціва гэтай старонкі з праектаў амерыканскага фонда «Вікімедыя» дасяжнае пад сукупнай ліцэнзіяй CC BY-SA 3.0 і GFDL.