Дэвід Фостэр Уолес

Артыкул — машынны пераклад тэкста. Можа змяшчаць пэўную колькасць граматычных або лексічных памылак. Вы можаце дапамагчы праекту, выправіўшы яго.

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Уолес.

Дэвід Фостэр Уолес (англ.: David Foster Wallace; 21 лютага 1962, Ітака — 12 верасня 2008, Клермант) — амерыканскі пісьменнік, прадстаўнік «новай шчырасці», мысляр, эсэіст, аўтар некалькіх раманаў і зборнікаў апавяданняў. Шырока вядомы стаў пасля публікацыі рамана «Бясконцы Жарт»: часопіс Time назваў гэтую кнігу адным са 100 найважнейшых твораў на англійскай мове з 1923 па 2005 гг. Апошні твор аўтара — «Бледны Кароль» (2011) выйшаў пасмяротна. У 2012 быў вылучаны на Пуліцэраўскую прэмію (адзін з трох кандыдатаў).

Біяграфія

Дэвід Фостэр Уолес нарадзіўся 21 лютага 1962 года ў Ітацы (ЗША). Праз два гады нарадзілася яго сястра Эмі. Бацька — Джэймс Дональд Уолес, філосаф, прафесар Ілінойскага ўніверсітэта. Маці — Салі Джын Уолес (у дзявоцтве Фостэр), выкладчык-англіст, прафесар Паркленд-каледжа ў Шампейне, у 1996 годзе была названа прафесарам года.

Дэвід вучыўся ў Шампейне, затым — ва Урбане, у школе захапляўся амерыканскім футболам, затым тэнісам. Скончыў Амхерстскі каледж, у якім у свой час вучыўся і яго бацька. У каледжы вывучаў філасофію, англійскую мову і літаратуру, абараніў дыплом па мадальнай логіцы, адзначаны прэміяй, а потым — па англійскай мове і літаратуры. Абодва дыпломы атрымалі высокую ацэнку summa cum laude (1985). У 1987 годзе атрымаў ступень магістра вытанчаных мастацтваў (славеснасць) у Арызонскім універсітэце. З 2002 года выкладаў у Памона-каледжы ў Клермонце. У 2004 годзе ажаніўся з мастачкай Карэн Грын. Любіў сабак (у яго былі два сабакі), асабліва сабак з няпростым лёсам, часта падбіраў бяздомных сабак.

На працягу многіх гадоў адчуваў цяжкія прыступы дэпрэсіі, лячыўся рознымі сродкамі, у тым ліку электрашокавай тэрапіяй. Пасля таго як ён пачаў адчуваць сур’ёзныя пабочныя эфекты ад медыкаментаў, у чэрвені 2007 года па парадзе ўрача перастаў іх прымаць[9]. Калі ён вярнуўся да медыкаментозных сродкаў, яны ўжо страцілі сваю эфектыўнасць. У апошнія месяцы жыцця яго дэпрэсія ўзмацнілася.

12 верасня 2008 года скончыў жыццё самагубствам, павесіўшыся ва ўласным доме ў Клерманце (штат Каліфорнія). Цела знайшла яго жонка, якая і выклікала паліцыю[9][10]. Як паведамілі СМІ, Уолес пакутаваў ад дэпрэсіі больш за 20 гадоў, і, па словах яго бацькі, Джэймса Дональда Уолеса, самым крызісным момантам сталі апошнія месяцы яго жыцця[11].

Творчасць

Уолес заўсёды марыў стаць пісьменнікам. Ён расказваў свайму сябру Джонатану Франзэну: «Калі ў 1983 годзе я адкрыў для сябе пісьменніцтва, я выявіў нешта, што давала мне камбінацыю задавальнення (маральнага/эстэтычнага/экзістэнцыйнага/і г.д), і амаль генітальнага задавальнення, якія я не спадзяваўся атрымаць ад чаго-небудзь на свеце»[12]. Аднак творчы крызіс і хаатычны лад жыцця прывялі Уолеса ў 27 гадоў да алкагалізму і неабходнасці лячыцца ад залежнасці.

Ён падтрымліваў эпісталярнае сяброўства з вядомым цяпер пісьменнікам Джонатанам Франзэнам, якому апісваў свае сумневы і страхі. Аднойчы Франзэн прапанаваў сустрэцца асабіста, але Уолес у апошні момант адмяніў планы, спаслаўшыся на тое, што баіцца свайго больш паспяховага сябра:

«У дадзены момант я нікчэмны і разгублены малады чалавек, няўдалы 28-гадовы пісьменнік, які так моцна раўнуе, так пякуча і хваравіта зайздросціць табе, Уолману, і Марку Лейнэру і нават Дэвіду Я**чаму Левіту, і любому хлопцу, які цяпер піша старонкі, зарабляючы сабе на жыццё, што я разглядаю самагубства асэнсаваным — калі не сказаць жаданым —варыянтам».

Франзэн, як і каханая Уолеса таго перыяду, Мэры Кар, спрабаваў натхніць і падбадзёрыць Уолеса. Ён прапанаваў Уолесу сфакусавацца на тым, што ён можа даць чытачу. Год таму Уолес ужо адхіліў падобную параду сябра, даўшы зразумець, што «што пісьменніцтва для мяне — гэта размова з чымсьці Што Нельга Назваць — Богам, Космасам, Адзіным Розумам, мая псіхалагічная разгрузка. Я не адчуваю нават намёку на абавязацельствы перад істотай званай ЧЫТАЧ» . Але затым Уолес перадумаў і вырашыў глыбей даследаваць гэты бок творчасці. У лісце свайму агенту Боні Надэл, напісанаму паміж 1990—1991 гадамі, ён моліць не адмаўляцца ад яго: «Я хачу быць пісьменнікам нават больш, чым у 1985. Не думай, што я здаўся адчаю ці выгарэў. Не, я клянуся. Я пішу штодня, па графіку. Я зноў стану пісьменнікам ці памру, спрабуючы».[12]

У гэты ж перыяд Уолес сустракае паэтэсу Мэры Кар. Неўзаемная закаханасць і напружаныя адносіны з гэтай жанчынай натхняюць яго на напісанне рамана «Бясконцы жарт». Гэта найбольш вядомы твор Уолеса.

Тысячастаронкавы раман «Бясконцы жарт» (1996) часопіс Time уключыў у лік ста лепшых англамоўных раманаў XX ст.[13] Праз дзесяць гадоў пасля выхаду пісьменнік Чад Харбах назваў працу Уолеса «цэнтральным амерыканскім раманам за апошнія трыццаць гадоў, зоркай, вакол якой павінны круціцца іншыя планеты».

Крытыка бачыла ў Уолесе аднаго з найбольш цікавых і перспектыўных амерыканскіх празаікаў канца ХХ — пачатку XXI стагоддзя. Уолес выступаў таксама як арыгінальны эсэіст («Усё і яшчэ больш: кароткая гісторыя бясконцасці», 2003 г., і інш.). Быў лаўрэатам шматлікіх прэмій, яго раманы, навэлы і эсэ перакладзены на многія мовы свету.

Раман з Мэры Кар і крытыка асобы

У біяграфічнай кнізе пра жыццё Уолеса «Кожная гісторыя кахання — гэта гісторыя пра прывіды: Жыццё Дэвіда Фостэра Уолеса» (Every Love Story Is a Ghost Story[14]) пісьменнік і штатны аўтар The New Yorker ДТ Макс прыводзіць дэталі біяграфіі, якія характарызуюць Уолеса як вельмі неўраўнаважанага чалавека, які паводзіў сябе грэбліва і агрэсіўна з жанчынамі, а таксама шмат разоў меў сэксуальныя адносіны са сваімі студэнткамі. У кнізе Макса таксама адлюстравана[15] гісторыя дакучлівай закаханасці Уолеса ў пісьменніцу і паэтэсу Мэры Кар у пачатку 1990-х. На думку біёграфа ДТ Макса, які ведаў Уолеса асабіста, праславіщшая Дэвіда кніга «Бясконцы жарт» (1996) была натхнёная «нездаровым запалам» да Мэры Кар і іх пастаяннымі разрывамі: «Ён спрабаваў уразіць яе. Ён хацеў пераканаць яе, што ён выдатны пісьменнік»[16]. У 1992 годзе Уолес напісаў на палях адной з кніг: «Ключ да 92 году — гэта тое, што МК была найважнейшым. БЖ проста спосаб давесці яе да фіналу, так сказаць»[12].

Творы

Раманы

• «Мятла сістэмы» / The Broom of the System (1987)
• «Бясконцы жарт» / Infinite Jest (1996)
• «Бледны кароль» / The Pale King (2011, пасмяротна, незавершаны) — раман вылучаўся на Пулітцэраўскую прэмію

Зборнікі навэл

• Дзяўчыны з цікаўнымі валасамі (1989)
• Кароткія інтэрв’ю з падонкамі / Brief Interviews with Hideous Men (1999) — у 2009 годзе быў экранізаваны[17] Джонам Красінскі
• Забыццё: Гісторыі (2004)

Эсэ

• A supposedly fun thing I’ll never do again: essays and arguments (1997)
• Everything and more: a compact history of infinity (2003)
• Consider the lobster and other essays (2005)
• This is water: some thoughts, delivered on a significant occasion about living a compassionate life (2009)
• Both flesh and not: essays (2012)

Інтэрв’ю

• Ліпскі Д. Хаця, вядома, вы становіцеся самім сабой: падарожжа з Дэвідам Фостэрам Уолесам. Нью-Ёрк: Broadway Books, 2010.
• Берн С. Размовы з Дэвідам Фостэрам Уолесам. Джэксан: University Press of Mississippi, 2012 Дэвід Фостэр Wallce: свежыя інтэрв’ю і іншыя гутаркі. Бруклін: Melville House, 2012

Ушанаванне памяці

• У кінафільме «Канец тура» Уолеса зыграў акцёр Джэйсан Сігел.

Заўвагі

1. 1 2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых даных — 2011. Праверана 10 кастрычніка 2015.
2. ↑ David Foster Wallace // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
3. ↑ Нямецкая нацыянальная бібліятэка, Берлінская дзяржаўная бібліятэка, Баварская дзяржаўная бібліятэка і інш. Record #122865251 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 13 снежня 2014.
4. ↑ http://www.latimes.com/news/local/la-me-wallace14-2008sep14,0,7461856.story
5. ↑ Library of Congress Authorities — Library of Congress. Праверана 11 верасня 2020.
6. ↑ Нямецкая нацыянальная бібліятэка, Берлінская дзяржаўная бібліятэка, Баварская дзяржаўная бібліятэка і інш. Record #122865251 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 31 снежня 2014.
7. ↑ (unspecified title) Праверана 4 сакавіка 2021.
8. ↑ (unspecified title) Праверана 4 ліпеня 2019.
9. 1 2 David Foster Wallace, Influential Writer, Dies at 46 (нявызн.). NYTimes (15 верасня 2008). Архівавана з першакрыніцы 29 ліпеня 2012. Праверана 1 кастрычніка 2017.
10. ↑ David Foster Wallace, Postmodern Novelist and Writing Teacher, Is Dead at 46 (нявызн.). Архівавана з першакрыніцы 29 ліпеня 2012. Праверана 26 кастрычніка 2011.
11. ↑ В США повесился известный писатель Дэвид Фостер Уоллес
12. 1 2 3 D. T. Max David Foster Wallace on the Brink of ‘Infinite Jest’ (нявызн.). Newsweek (20 жніўня 2012). Праверана 11 жніўня 2019.
13. ↑ ALL TIME 100 Novels (нявызн.) (недаступная спасылка). Time. Архівавана з першакрыніцы 29 ліпеня 2012. Праверана 21 красавіка 2011.

14. ↑ [Every Love Story Is a Ghost Story: A Life of David Foster Wallace

    IndieBound.org](https://www.indiebound.org/book/9780147509727)(англ.) . www.indiebound.org. Праверана 11 жніўня 2019.

15. ↑ David Foster Wallace and the Dangerous Romance of Male Genius(англ.) . The Atlantic. Праверана 11 жніўня 2019.
16. ↑ Mary Karr Reminds the World That David Foster Wallace Abused and Stalked Her, and Nobody Cared (нявызн.). Jezebel. Праверана 11 жніўня 2019.
17. ↑ Brief Interviews with Hideous Men (нявызн.). IMDb.

Літаратура

• Boswell M. Understanding David Foster Wallace. Columbia: University of South Carolina Press, 2003
• Burn S. David Foster Wallace’s Infinite jest: a reader’s guide. New York: Continuum, 2003 (2-е выд. 2012)
• Carlisle G. Elegant complexity: a study of David Foster Wallace’s Infinite jest. Los Angeles; Austin: Sideshow Media Group, 2007
• Pennacchio P. What fun life was: saggio su Infinite jest di David Foster Wallace. Milano: Arcipelago, 2009
• Triendl I. Philosophy and performance in David Foster Wallace’s «Infinite Jest»: a reading. Saarbrücken: VDM Verlag, 2009
• Consider David Foster Wallace: critical essays/ David Hering, ed. Los Angeles: Sideshow Media Group Press, 2010
• Fate, time, and language: an essay on free will: David Foster Wallace/ Steven M. Cahn and Maureen Eckert, eds. New York: Columbia UP, 2011
• The legacy of David Foster Wallace/ Samuel Cohen and Lee Konstantinou, eds. Iowa City: University of Iowa Press, 2012
• Max D.T. Every love story is a ghost story: a life of David Foster Wallace. New York : Viking, 2012 (першая біяграфія пісьменніка)

Спасылкі

• Кім быў Дэвід Фостэр Уолес? (англ.)
• Інтэрв’ю з пісьменнікам Архівавана 7 красавіка 2018. (руск.)
• Некралог (руск.)
• Выбраныя працы Дэвіда Фостэра Уолеса на сайце Pollen-press