Міхкель Мут

Міхкель Мут (эст.: Mihkel Mutt; нар. 18 лютага 1953, Тарту) — эстонскі пісьменнік, журналіст, літаратурны і тэатральны крытык.

Біяграфія

Нарадзіўся ў сям’і перакладчыка і англіста Алега Мута. Вучыўся ў тартускай сярэдняй школе № 8. У 1971—1976 гадах вывучаў эстонскую філалогію ў Тартускам універсітэце. Пасля ўніверсітэта і да 1987 года працаваў рэдактарам у выдавецтве, а таксама розных газетах і літаратурных часопісах — газеце Тартускага ўніверсітэта (1974—1975), часопісе «Looming» (1977—1986), газетах «Eesti Ekspress», «Eesti Aeg» і «Hommikuleht» (1991—1993)[3]. Пасля кароткі час быў фрылансерам, затым два гады працаваў драматургам у Талінскім Тэатры юнага гледача (цяпер Гарадскі тэатр). У 1991—1992 гадах быў кіраўніком інфармацыйнага бюро ў МЗС Эстоніі[4].

У 1993—1997 гадах зноў фрылансер. У 1997—2005 — галоўны рэдактар газеты «Sirp», а з лістапада 2005 па люты 2016 года — галоўным рэдактарам буйнога эстонскага літаратурнага часопіса «Looming»[5].

З 1980 года член Саюза пісьменнікаў Эстоніі, некалькі разоў уваходзіў у праўленне. З 1992 года член эстонскага ПЭН-клуба, у 1996—1999 гадах яго прэзідэнт.

Творчасць

Міхкель Мут з 1970-х гадоў публікуе навелы, крытычныя артыкулы і эсэ. Першая кніга, зборнік апавяданняў «Вучань Фабіяна», выйшла ў 1980 годзе і станоўча ацэненая адным з крытыкаў як «прыемна дасціпная». Той жа крытык паставіў аўтара ў адзін шэраг з Вайна Вахінгам, Маці Уньтам і Яакам Йыэруйтам[6]. У 1981 годзе гэты зборнік атрымаў прэмію імя Ф. Тугласа. Затым выйшлі кнігі «Мужчыны» (1981), сатырычны раман «Мышы на ветры» (1982), «Замры» (1985), «Дарагія пакаленни» (1986), «Плач старога Фабіяна» (1989) і іншыя[3].

Прозу Мута вылучае іронія і сатыра. Раманы прысвечаны культурна-сацыяльным і міжасобасным праблемам, для іх характэрна ўласцівая аўтару нетрадыцыйная з’едлівасць[7]. Сярод упадабаных тэм творы — інтэлігенцыя, у прыватнасці, творчая інтэлігенцыя. Мут адлюстроўвае яе часта гратэскава, самаіранічна і крыху аўтабіяграфічна[3]. Творы Міхкеля Мута неўзабаве сталі папулярнымі і ў эмігранцкіх колах у Еўропе[8].

Міхкель Мут аўтар дзвюх кніг для дзяцей «Französisch!» (1981) і «Дзед Мароз» (1986) пра праблемы сучаснай сям’і. Кніга «Дзед Мароз» у 1987 годзе атрымала Літаратурную прэмію імя Ю. Смуула[3].

Таксама вядомы як эсэіст, палітычны аглядальнік, літаратурны і тэатральны крытык і перакладчык. Крытычныя артыкулы Мута вылучае эрудыцыя і нестандартнае мысленне, пісаў і пародыі на тэатральныя тэмы. Таксама аўтар сцэнарыяў, паводле якіх зняты тэлефільм «1991» і тэлесерыял «Сальманы»[3]. Пісаў падарожныя нарысы пра Новую Зеландыю, Манголію, Швецыю і Англію[5]. Урэшце, у 2009—2011 гадах выдаў шэсць тамоў сваіх мемуараў.

Беларускія пераклады

Паасобныя творы на беларускую пераклаў Сяргей Шупа.

Бібліяграфія

• Fabiani õpilane (‘Fabians Schüler’). Tallinn: Eesti Raamat 1980. 149 S.
• Französisch! [Kinderbuch]. Tallinn: Eesti Raamat 1981. 63 S.
• Mehed (‘Männer’). Tallinn: Perioodika 1981. 52 S. (Loomingu Raamatukogu 1/1981)
• Hiired tuules. Satiiriline romaan (‘Mäuse im Wind. Satirischer Roman’). Tallinn: Eesti Raamat 1982. 205 S.
• Keerukuju (‘Figurenwerfen’). Tallinn: Eesti Raamat 1985. 158 S.
• Kallid generatsioonid (‘Die lieben Generationen’). Tallinn: Perioodika 1986. 151 S. (Loomingu Raamatukogu 6-8/1986)
• Näärivana (‘Der Weihnachtsmann’ [Kinderbuch]). Ill. Epp Maria Kokamägi. Tallinn: Eesti Raamat 1986. 60 S.
• Kõik on üks ja seesama (‘Alles ist ein und dasselbe’). Tallinn: Eesti Raamat 1986. 380 S.
• Vana Fabiani nutulaul (‘Klagelied des alten Fabian’). Tallinn: Eesti Raamat 1988. 252 S.
• Kerge meel (‘Leichtmütigkeit’). Tallinn. Eesti Raamat 1988. 128 S.
• Reisid ehk Kolm kord Aasias muust rääkimata. Korea, Vietnam, Mongoolia, Inglismaa, Rootsi, Uus Meremaa (‘Reisen oder dreimal in Asien ganz zu schweigen von dem anderen. Korea, Vietnam, Mongolei, England, Schweden, Neuseeland’) Tallinn: Kupar 1990. 234 S.
• Pingviin & raisakass (‘Pinguin und Aaskatze’). Tallinn: Kupar 1992. 93 S.
• Rahvusvaheline mees (‘Der internationale Mann’). [Tallinn:] etf 1994. 205 S.
• Üleminekuaeg. Novelle ja följetone (‘Übergangszeit. Novellen und Feuilletons’). Tallinn: Kupar 1995. 109 S.
• Inglismaa päevik (‘Englisches Tagebuch’). Tallinn: Kupar 1995. 87 S.
• Meedia mu meedia. Iseseisvuseagseid kirjutisi. (‘Medien, oh Medien. Artikel aus der Unabhängigkeitszeit’). Tallinn: Tuum 1996. 310 S.
• Muti tabloid (‘Mutts Boulevardblatt’). Tallinn: Kupar 1999. 235 S.
• Progressiivsed hiired (‘Die progressiven Mäuse’). Tallinnn: Muti raamat 2001. 217 S.
• Väärikusest (‘Über Würde’). Tallinn: Muti raamat 2001. 63 S.
• Elu allikad (‘Quellen des Lebens’ = Neuausgabe von Kerge meel, 1988). s.l.: Fabian 2002. 109 S.
• Eestlusest. Essee (‘Über das Estentum’). Tallinn: Fabian 2003. 86 S.
• Sise ja väli. Päevapoliitilisi mõtteid 2000—2003 (‘Innen und außen. Tagespolitische Gedanken 2000—2003’). Tallinn: Sirp 2003. 135 S. (Sirbi raamat 2/2003)
• Kõik roosid ma kingiksin. Dramaatilised jutustused (‘Alle Rosen würde ich schenken. Dramatische Erzählungen’). Tallinn: Fabian 2004. 165 S.
• Kõrtsikammija. Literatuur vanadele troppidele (‘Der Kneipenbummler. Literatur für die alte Garde’). Tallinn: muti raamat 2005. 151 S.
• Siseemigrant. Novellid Rui taevalike kommentaaridega (‘Der innere Emigrant. Novellen mit Ruis himmlischen Kommentaren’). Tallinn: Fabian 2007. 192 S.
• Mälestused I. Eesti doomino. Eelmälestused (‘Erinnerungen I. Estnisches Domino. Vorerinnerungen’). s.l.: Fabian 2009. 186 S.
• Mälestused II. Võru tänav. Lapsepõlv (‘Erinnerungen II. Võru-Straße. Kindheit’). s.l.: Fabian 2009. 204 S.
• Mälestused III. Sitik sügab. Kooliaeg (‘Erinnerungen III. Der Käfer juckt. Schulzeit’). s.l.: Fabian 2010. 207 S.
• Mälestused IV. Kandilised sambad. Ülikool (‘Erinnerungen IV. Eckige Statuen. Universität’). s.l.: Fabian 2010. 239 S.
• Mälestused V. Päikesepoolel (‘Auf der Sonnenseite’). Tallinn: Fabian 2011. 247 S.
• Mälestused VI. Elukott (‘Lebenssack’). Tallinn: Fabian 2011. 223 S.
• Kooparahvas läheb ajalukku (‘Das Höhlenvolk geht in die Geschichte ein’). s.l.: Fabian 2012. 462 S.
• Õhtumaa Eesti I. Kultuuripublitsistikat ja kirjandusartikleid (‘Abendländisches Estland I. Kulturpublizistik und Literaturartikel’). Tallinn: Fabian 2014. 416 S.

Зноскі

1. ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых даных — 2011. Праверана 30 снежня 2019.
2. ↑ Нямецкая нацыянальная бібліятэка, Берлінская дзяржаўная бібліятэка, Баварская дзяржаўная бібліятэка і інш. Record #143623575 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 15 снежня 2014.
3. 1 2 3 4 5 КЕК, 1996
4. ↑ Eesti kirjanike leksikon. Koostanud Oskar Kruus ja Heino Puhvel. Tallinn: Eesti Raamat 2000, S. 350—351.
5. 1 2 Mihkel Mutt // estlit.ee
6. ↑ Aivo Lõhmus: Épater les bourgeois!, в: Keel ja Kirjandus 11/1980, с. 689—691.
7. ↑ Cornelius Hasselblatt. Geschichte der estnischen Literatur. Berlin, New York: Walter de Gruyter, S. 680.
8. ↑ Vgl. die Rezensionen von Ivar Grünthal in der Zeitschrift mana 51 (1982), S. 85-86; mana 55 (1986), S. 80; mana 56 (1987), S. 83; außerdem George Kurman in World Literature Today 2/1987, S. 318; 2/1989, S. 336; 1/1990, S. 159—160.

Літаратура

• Кто есть кто в культуре Эстонии. — Таллин: Авенариус, 1996. — С. 76-77. — ISBN 9985-834-13-5..