Міядраг Сібінавіч

Трэба выправіць арфаграфію ў артыкуле! Магчыма гэты машынны пераклад або выкарыстанне ненарматыўнага правапісу ці лексікону. Для спраўджэння існуюць адмысловыя праграмы.

Міядраг Сібінавіч (сербск.: Миодраг Сибиновић; нар. 6 верасня 1937, Заечар) — сербскі філолаг, лінгвіст, перакладчык, тэарэтык перакладу, літаратар.

Біяграфія

Нарадзіўся ў настаўніцкай сям’і у горадзе Заечар (Усходняя Сербія). Па заканчэнні гімназіі (г. Кнежавац і г. Негацін, Усходняя Сербія) у 1955 годзе паступіў у Бялградскі ўніверсітэт.

У 1959 годзе скончыў філасофскі факультэт Бялградскага ўніверсітэта (кафедра ўсходніх і заходніх славянскіх моў і літаратур, спецыяльнасць руская мова і літаратура). Супрацоўнікам і выкладчыкам філалагічнага факультэта Бялградскага універсітэта Сібінавіч стаў у 1960 годзе. Доктарскую дысертацыю «Лермантаў ў сербскай літаратуры» абараніў у 1970 годзе.

У званні дацэнта і прафесара на сваім факультэце, а таксама на іншых факультэтах, дзе выкладаў Сібінавіч, ён чытае наступныя курсы: Уводзіны ў літаратуразнаўства, Руская народная літаратура, Старажытнаруская літаратура, Беларуская літаратура XVIII стагоддзя, Беларуская літаратура першай паловы XIX стагоддзя, Руская паэзія сярэдзіны XIX стагоддзя, Увядзенне ў тэорыю перакладу, Руская лірычная паэзія XVIII і XIX стагоддзяў (спецкурс), Руская паэма (спецкурс), Паэтыка Сяргея Ясеніна (спецкурс). Будучы маладым дацэнтам, Сібінавіч два гады працаваў выкладчыкам на кафедры славянскай філалогіі філалагічнага факультэта МДУ. Курсы Сібінавіч па рускай народнай літаратуры і тэорыі перакладу являютса першымі курсамі, прачытанымі па гэтых навуковым дысцыплінах у Бялградскім універсітэце.[2] Сібінавіч таксама выкладаў, па сумяшчальніцтве, у Навасадскам універсітэце і універсітэтах Прышціны і Скоп’е.

У 1996 годзе па ініцыятыве вучонага савета МДУ Міядраг Сібінавіч удастоены звання ганаровага доктара Маскоўскага дзяржаўнага ўніверсітэта.

Праекты

Сібінавіч быў навуковым кіраўніком наступных навукова-даследчых праектаў: Гісторыя і паэтыка сербскага літаратурнага перакладу (праект філалагічнага факультэта Бялградскага універсітэта), Літаратурныя і культурныя сувязі славян (кіраўнік праекта, сумесна з Інстытутам літаратуры і мастацтва, Бялград), Сербская літаратура і культура ў еўрапейскім кантэксце (сумесны праект філалагічнага факультэта Бялградскага універсітэта, філасофскага факультэта Навасадскага універсітэта і Навасадскай акадэміі мастацтваў).

Сібінавіч быў ініцыятарам і арганізатарам міжнародных навуковых сімпозіумаў «Руская эміграцыя ў сербскай культурe ХХ стагоддзя» (1993), «Руская эміграцыя ў сербскай і іншых славенскіх краін ХХ стагоддзя» (1995) і «Ясенін ў канцы ХХ стагоддзя» (1997), што адбыліся на філалагічным факультэце Бялградскага універсітэта.

Дасягненні

Асаблівы ўклад Сібінавіча — ў вывучэнне літаратурна-гістарычных і тэарэтычных аспектаў перакладу. Ён апублікаваў больш за 300 прафесійных і навуковых прац і 20 аўтарскіх кніг у галіне літаратуразнаўства. З’яўляецца аўтарам раздзелаў па рамантызму ў вядомай сербскай гісторыі рускай літаратуры «Руская літаратура I—II», апублікаванай у выдавецтве «Нолит». Яго працы апублікаваныя на рускай, чэшскай, французскай, беларускай і ўкраінскай мовах у Расіі, Чэхаславакіі, Балгарыі, Беларусі, Украіны і Швейцарыі.[3]

З 1983 па 1985 гады Сібінавіч быў прарэктарам па вучэбнай рабоце Бялградскага універсітэта, а з 1984 па 1989 г. — старшынёй Савета па адукацыі Сербіі.

На працягу сваёй працоўнай дзейнасці Сібінавіч быў членам рэдкалегіі ці рэдактарам наступных навуковых часопісаў: • Књижевна историја (Бялград), адзін з заснавальнікаў і член рэдакцыйнага савета; • Живи језици (Бялград), часопіс Таварыства замежных моў і літаратур Сербіі, галоўны рэдактар; • Преводилац (Бялград), часопіс Асацыяцыі прафесійных і навуковых перакладчыкаў Сербіі, член рэдакцыйнага савета; • Филолошки преглед (Бялград), член рэдкалегіі; • Зборник за славистику Матице српске (Нові Сад), галоўны рэдактар; • Слов’янський свiт (Київ), (Кіеў), член рэдакцыйнага савета Міжнароднай рэдкалегіі; • УКРАС (Київ), член рэдакцыйнага савета міжнароднай рэдкалегіі.

Сібінавіч з’яўляецца членам Асацыяцыі літаратурных перакладчыкаў Сербіі і Таварыства пісьменнікаў Сербіі.

У розныя перыяды свайго жыцця Сібінавіч прымаў актыўны ўдзел у прафесійнай і арганізацыйнай дзейнасці Саюза таварыстваў славістаў Югаславіі, Таварыства славістаў Сербіі, Таварыства замежных моў і літаратуры Сербіі, Асацыяцыі літаратурных перакладчыкаў Сербіі. Прымаў удзел у падрыхтоўцы да стварэння Сербская-Расійскага таварыства дружбы Сербіі. З’яўляецца адным з заснавальнікаў сербска-ўкраінскага грамадства Рэспублікі Сербіі. Быў старшынёй Камітэта славістаў Югаславіі з 1990 года, а ў 1991 годзе быў абраны членам Міжнароднага камітэта славістаў (у 1998 годзе ён падаў у адстаўку на абедзве пасады).

З верасня 1998 года, у знак пратэсту супраць новага Закона аб універсітэтах Сербіі, Сібінавіч адмовіўся ўдзельнічаць у дэградацыі універсітэтаў у Сербіі і рана пайшоў на пенсію. Пасля выхаду на пенсію ён працягвае займацца навуковай і перакладчыцкай дзейнасцю. У гэты перыяд ён працягвае публікаваць манаграфіі і зборнікі эсэ, а таксама шматлікія пераклады.

Сібінавіч актыўна займаецца перакладам літаратурных твораў на сербскую мову. Адрэдагаваў многія выданні рускіх і ўкраінскіх, беларускіх і грузінскіх пісьменнікаў на сербскай мове. Пераклаў больш за 80.000 радкоў з рускай, беларускай, украінскай, чэшскай, балгарскай, македонскай, армянскай і грузінскай паэзіі. Будучы членам рэдакцыйнай калегіі навуковага выдання поўнага збору твораў Дзесанкі Максімавіч, Сібінавіч сабраў і адрэдагаваў 8 і 9 том гэтага выдання, у якія ўвайшлі паэтычныя пераклады паэтэсы.[4]

У 1989 годзе першым перавёў (з рускіх падрадкоўнікаў) і апублікаваў з адпаведным прадмовай ў знакамітым сербскім выдавецтве «Српска књижевна задруга» древнегрузинскую паэму «Віцязь у тыгровай шкуры» Шота Руставелі.

На працягу доўгіх гадоў Сібінавіч — выступае на літаратурнай трыбуне Каларчавага народнага універсітэта ў Бялградзе, у Рускім доме, Культурным цэнтры Бялграда, Бібліятэцы горада Бялграда і іншых культурных установах Бялграда, а таксама Сербіі і былой Югаславіі, часта сумесна з музыкамі, акцёрамі і мастакамі.

Сібінавіч з’яўляецца ініцыятарам або ўдзельнікам многіх праектаў, прысвечаных развіццю культурнага супрацоўніцтва і папулярызацыі рускай, украінскай і беларускай літаратуры ў сербскай культуры (вялікая выстава ў Нацыянальнай бібліятэцы Сербіі Пушкін і сербская культура, 1999 год; аўтар праекта і перакладаў для тэлевізійнага цыклу Паэзія Пушкіна, з трох серый, прадстаўленага на Радыё-тэлебачанні Сербіі ў 2000 годзе, у якім сербскія акцёры чыталі вершы А. С. Пушкіна на сербскай мове; уступныя гаворкі пра рускіх пісьменніках ў рамках тэлевізійнага цыкла перадач «Знакамітыя людзі сусветнай літаратуры» Школьнай праграмы РТС, удзел у тэлецыкла з нагоды 100-годдзя з дня нараджэння С. Ясеніна; серыя лекцый і літаратурных вечароў у гарадах Сербіі з нагоды 200-годдзя з дня нараджэння А. С. Пушкіна і 100-годдзя з дня нараджэння С. Ясеніна і інш.). З яго перакладаў вершаў Ганны Ахматавай «Вершы і нарысы» ў 1999 годзе сeрбская актрыса Вольга Савіч сачыніла і выканала ў Інстытуце культуры Сербіі манадраму «Ганна Ахматава».[5]

Узнагароды

За пераклад «Анталогіі беларускай паэзіі» (серб. Антологија белоруске поезије, Бялград, 1993) у 2001 годзе Сібінавіч атрымаў беларускую нацыянальную мемарыяльную грамату «1000 год хрысціянства». За пераклад анталогіі ўкраінскай паэзіі (Српско Сараева, Баня Лука, 2002) у 2004 годзе ён атрымаў Украінскую міжнародную прэмію ім. Івана Франка. Лаўрэат прэміі «Мілаш Джурыч» за пераклад паэзіі (Ганна Ахматава, «Вершы і эсэ», Паидеиа, Бялград, 1999), прэміі за найлепшы пераклад рускай літаратурнай прозы «Доктар Йован Максімавіч» (Т. Талстой, Кис, «Геопоетика», Бялград , 2002).

За сваю дзейнасць з нагоды святкавання 200-годдзя Пушкіна ў 1999 годзе Сібінавіч атрымаў медаль Урада Расійскай Федэрацыі. Сібінавіч быў узнагароджаны «Прэміяй за дасягненні ў галіне мастацкага перакладу» Асацыяцыі літаратурных перакладчыкаў Сербіі (2004), «Прэміяй за дасягненні ў літаратуры» Асацыяцыі пісьменнікаў Сербіі (2012) і «Прэміяй за дасягненні ў навуцы» грамадства славістаў Сербіі (2017). Арганізатары фестывалю «Смедзеревская паэтычная восень» прысудзілі Сібінавічу ў 2016 годзе ганаровую грамату ім. Златка Красны за пераклады сучаснай паэзіі.

Аўтарскія кнігі

• Љермонтов у српској књижевности. Филолошки факултет, Београд, 1971, 227 стр.
• Оригинал и превод. Привредна штампа, Београд, 1979, 189 стр.
• О превођењу. Приручник за преводиоце и инокореспонденте. Завод за уџбенике и наставна средства Београд, 1983, 112 стр.
• Техника превођења. Општи део. Завод за уџбенике и наставна средства Београд, 1990, 98 стр.
• Поетика и поезија. Велики руски лиричари. Звездара, Београд 1990, 203 стр.
• Нови оригинал. Увод у превођење. Научна књига, Београд, 1990, 194 стр.
• Руски песници од барока до авангарде. Завод за уџбенике и наставна средства Београд, 1995, 238 стр.
• Словенски импулси у српској књижевности и култури. Звездара, Београд, 1995, 254 стр.
• Пушкинов и српски «Евгеније Оњегин», Idea, Београд, 1999, 190 стр.
• Између светова. Нови аспекти књижевног дела Десанке Максимовић, Задужбина Десанка Максимовић, Народна библиотека Србије, Просветни преглед, Београд, 1999, 218 стр.
• Руски књижевни источници, Ниш, 2000, 176 стр.
• Иза хоризонта. Огледи из руске, украјинске, белоруске и грузијске књижевности. Чигоја штампа, Београд, 2002, 177 стр.
• Нови живот оригинала, Удружење научних и стручних преводилаца Србије, Просвета, Алтера, Београд, 2007, 309 стр.
• Словенска вертикала, Славистичко друштво Србије, Београд, 2008, 434 стр.
• Индивидуална конкретизација књижевног текста, Филолошки факултет, Београд, 2012, 467 стр.
• Множење светова. Руски писци у српској преводној књижевности (од Х до ХХI в.). Clio, Београд, 2015, 218 стр.
• Славистичке теме, Филолошки факултет, Београд, 2015, 268 стр.
• Кроз гриву зене. Рашчитавање песама о коњу из поезије словенских народа, Филолошки факултет, Београд, 2017, 164 стр.

З бібліяграфіі перакладаў

• Сергеј Јесењин, Сабрана дела /Собрание сочинений/, I—IV. Прев. с руског 3.274 строчек стихотворений и поэм. «Народна књига», Београд, 1966, књ. I—IVСергеј Јесењин, Сабрана дела /Собрание сочинений/
• Hиколај Заболоцки, Бездани огледала /Бездны зеркал/. Прев. c руског око 2.100 строчек стихотворених и поэм. «Култура», Београд, 1968..
• Михаил Љермонтов, Изабрана дела /Выбранные сочинения/.Как один из переводчиков, перевел около 3.000 строчек стихотворений и драмы «Маскарад». «Просвета», Београд, 1968..
• Михаил Љермонтов, Гвоздени сан /Железный сон/. Прев. с руског око 2.500 атрочек лирических стихотворений. «Култура», Београд, 1969..
• Сергеј Јесењин, Целокупна дела /Полное собрание сочинений/, I—VI. Как один из переводчиков, перевел около 4.000 строчек стихотворений и поэм  (это издание переиздано в 1971, 1973. и 1975 г. г.)
• Борис Пастернак, Лирика. Как один из переводчиков, пер. 1.602 строчек лирических стихотворений. «Рад», Београд, 1972..
• Евгениј Јевтушенко, Изабране песме. Как один из переводчиков, пер. 656 строчек стихотворений и поэм. «Рад», Београд, 1972.
• Александар Блок, Прстен живота /Кольцо жизни/. Перевод 4.500 строчек стихотворений и поэм. БИГЗ, Београд, 1975.
• Два века Пушкина. Песме и бајкe /Стихотворения и сказки/, «Интерпрес» /Медный всадник. Пир во время чумы. Светская власть. Београд, 1999.
• Александар Пушкин, Бронзани коњаник. Пир за време куге. Световна власт. «Ideia», Београд, 1999.                .
• Ана Ахматова, Песме, поеме и есеји /Стихи, поэмы и статьи/, «Раіdеіа», Београд, 1999.
• Песме о љубави. Баћушков, Давидов, Пушкин, Веневитинов, Љермонтов, Њекрасов, Тјутчев, Фет, Ањенски, Блок, Хлебњиков, Јесењин, Гумиљов, Ахматова, Пастернак, Цветајева, Мандељштам, Заболоцки. «Раіdеіа», Београд, 1999..
• Сергеј Јесењин, Сабрана дела. Књ. 1-5. (Прев. около 4.000 строчек стихотворений и поэм), «VERZALpress», Београд, 2000..
• Михаил Љермонтов, Тужни демон. (Печальмый демон) Стихи. НИП «Просветни преглед», Београд, 2001.
• Антон Чехов, Под заклетвом. Приче и изводи из писама. /Рассказы, повести и выдержки из писем/ «Раіdеіа», Београд, 2004.
• Видовито срце. Руске народне песме и мисли. /Прозорливое сердце. Русские народные песни и думы/«Народна књига», Београд, 2004.
• Николај Љесков, Левак. Предање о тулском разроком леваку и челичној буви. /Левша/, «Интерпрес», Београд, 2005.
• Татјана Толстој, Кис /Кысь/. «Геопоетика», Београд, 2005.
• Александар Кушнер, Лирика. Смедерево, 2007.
• Антологија руске лирике. Х-ХХI век. Т. 1-3. Превод 9.991 строчек. «Раіdеіа», Београд, 2007.
• Михаил Љермонтов, Изабране песме. Избор, предговор и превод лирских песама. Орфеус (Библиотека «Источно небо»), Нови Сад, 2010, 357 стр.
• Александар Блок, Изабране песме. Избор, предговор и превод. Орфеус   (Библиотека  «Источно небо»), Нови Сад, 2010, 341 стр.
• Ана Ахматова, Изабране песме. Избор, предговор и превод лирских песама. Орфеус (Библиотека «Источно небо»), Нови Сад, 2010, 308 стр.
• Николај Заболоцки, Изабране песме. Избор, предговор и превод лирских песама. Орфеус (Библиотека «Источно небо»), Нови Сад, 2010, 286 стр.
• Николај Гогољ, Одабрана проза: приче и исписи, Завод за уџбенике и наставна средства, Београд, 2010, 288 стр.
• Ветар у гриви. Коњ у поезији словенских народа. Избор и преводи из руске, белоруске, украјинске, бугарске и македонске поезије. Интерпрес, Београд, 2011, 409 стр.
• Антологија белоруске поезије. Друго, проширено издање. СКЗ, Београд, 2012, 231 стр.
• Два века Љермонтова. Интерпрес, Београд, 2014.
• Венац за Мандељштама. Поезија, проза, есеји, преписка. Руски и српски писци о Мандељштаму. Сремски Карловци-Нови сад, 2019.

Зноскі

1. ↑ http://www.politika.rs/scc/clanak/459185/Preminuo-slavista-Miodrag-Sibinovic
2. ↑ Миодраг Ј. Сибиновић. Ризница српска (20 ліпеня 2012).
3. ↑ Библиотека Миодрага Сибиновића. Пројекат Растко (11 кастрычніка 2020).
4. ↑ Миодраг Сибиновић — библиографија. Пројекат Растко (11 кастрычніка 2020).
5. ↑ Осврти на дело Миодрага Сибиновића. Пројекат Растко (11 кастрычніка 2020).

Літаратура

• Миодраг Сибиновић — библиографија (Пројекат Растко)