Піліп Паўлавіч Гаспадароў

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Гаспадароў. Піліп Паўлавіч Гаспадароў (1865—1938) — беларускі і рускі казачнік[1][2][3].

Біяграфія

Нарадзіўся ў 1865 годзе ў Беларусі ў вёсцы Забаб’е Рагачоўскага павета Магілёўскай губерні. Ужо тады ён пераняў шэраг беларускіх казак ад свайго хроснага бацькі К. К. Шаўцова.

Займаўся сялянскай працай, з дзяцінства ведаў кавальскую справу[1].

У 1903 годзе прыняў удзел у паўстанні сялян супраць уладаў[1], пасля падаўлення якога быў асуджаны на ссылку ў Аланецкую губерню, у в. Шую Петразаводскага павета(руск.) бел..

У 1907 годзе пераехаў у Петразаводск, паступіў на Аляксандраўскі завод(руск.) бел. у кавальска-прэсавы цэх[1].

Пасля Кастрычніцкай рэвалюцыі валодаў невялікай кузняй на беразе ракі Няглінкі(руск.) бел., займаўся саматужнай вытворчасцю, падкоўваў коней для РСЧА.

Меў свой дом на вуліцы Малая Слабадская (не захаваўся)[4].

З 1922 года працаваў кавалём і возчыкам у арцелі «Чырвоны транспартнік».

У 1934 годзе выйшаў на пенсію па інваліднасці, працаваў вартаўніком на слюдзяной фабрыцы імя 8 Сакавіка(руск.) бел..

Сярод гараджан быў вядомы фізічнай сілай. Мог падняць тэлеграфны слуп, аднойчы ў час прадстаўлення прафесійнага змагара выйшаў па яго запрашэнні на паядынак і перамог яго. Яго казкі карысталіся папулярнасцю ў працоўных Аляксандраўскага завода.

Першыя запісы казак Гаспадарова ў 1937 годзе[1] былі зроблены ленінградскім даследчыкам фальклору М. У. Новікавым[5]. У 1941 годзе ім быў выдаў буйны зборнік «Казкі Піліпа Паўлавіча Гаспадарова».

Гаспадароў выступаў са сваімі казкамі перад выкладчыкамі і студэнтамі на філалагічным факультэце Ленінградскага дзяржуніверсітэта. Яго творы публікаваліся ў карэльскіх газетах і часопісах[6].

Магіла Гаспадарова знаходзіцца на Зарэцкіх могілках(руск.) бел. у Петразаводску. Сучасны помнік па праекце мастака М. П. Трышкова ўсталяваны ў 1980-х гадах.[7]

Жыццю і творчасці П. П. Гаспадарова прысвечана кніга пісьменніка В. І. Пулькіна(руск.) бел. «Пярун-трава» (1985).

Творчасць

Традыцыйная ў беларускім казачным эпасе антышляхецкая накіраванасць атрымала ў многіх казках Гаспадарова глыбокае развіццё пад уплывам Рэвалюцыі 1905-07 гадоў[1].

Усяго ад яго запісана 106 казак[1], у асноўным чароўных. У савецкі час Гаспадароў напісаў і некалькі сучасных казак на тэму савецкага побыту і разняволення жанчын «Як Мар’я з Іванам зраўняліся», «Як рабочы і мужык праўду шукалі», «Чырвоныя арляняты».

Казка «Салдацкія сны», пачутая Гаспадаровым у роднай вёсцы ад К. К. Шаўцова, лічыцца шэдэўрам мастацкай народнай творчасці[1].

Зноскі

1. 1 2 3 4 5 6 7 8 Господарёв Филипп Павлович // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 167. — 737 с.
2. ↑ Онегина, Н. Ф. Господарёв Филипп Павлович / Н. Ф. Онегина // Карелия : энциклопедия. В 3 т. Т. 1. А-Й. — Петрозаводск, 2007. — С. 265
3. ↑ Онегина, Н. Ф. Дом, в котором жил сказочник Ф. П. Господарев / Н. Ф. Онегина // Материалы свода памятников истории и культуры РСФСР : памятники культуры : Карельская АССР. — М., 1977. — С. 89-91.
4. ↑ Пулькин В. К 300-летию Петрозаводска
5. ↑ Николюкина Т. Сказочник и кузнец
6. ↑ Лызлова А. С. Сказочник Ф. П. Господарев: петрозаводский период жизни Studia Humanitatis Borealis
7. ↑ Сказочник Господарёв

Літаратура

• Альшиц Л. Сказочник Господарев // Красная Карелия. 1937. 2 августа.
• Песни и сказки на Онежском заводе / составитель А. Д. Соймонов(руск.) бел.. Петрозаводск, 1937. 319 с.
• Господарев Ф. П. Некролог // Красная Карелия. 1938. 11 июня.
• Замечательный сказочник // Топиро Б. А. Книга для чтения карельской неполной средней и средней школы . Ч. 1 Петрозаводск: Каргосиздат,. 1938 — С. 108
• Сказки / Запись текста, вступ. ст. и примеч. Н. В. Новикова. Петрозаводск, 1941; Песни и сказки на Онежском заводе. Петрозаводск, 1937.
• Сказки Филиппа Павловича Господарева — Петрозаводск, 1941. — 661 с.
• Белованова, А. «Сказки Ф. П. Господарева» / А. Белованова // На рубеже. — 1945. — N 1. — С.154-155.
• Сказки Господарёва // Ленинское Знамя. 1941. 13 февраля
• Сказки Филиппа Господарёва // Ленинское Знамя. 1944. 10 марта.
• Базанов В.(руск.) бел. Народная словесность Карелии. Петрозаводск. 1947.
• Андреев Н. П.(руск.) бел. Русская словесность в Карело-Финской ССР // Фольклор Карело-Финской ССР. Вып. 1. Петрозаводск. 1941.
• Пулькин В. И.(руск.) бел. Перун — трава : повесть о сказочнике Филиппе Господареве / Виктор Пулькин. — Петрозаводск : Карелия, 1985.
• Иванов Ю. Жизнь и сказка // Молодёжная газета Карелии. 1996. 18 июня.
• Костюхин Е. А.(руск.) бел. Сказочник Господарев // Мастер и народная художественная традиция Русского Севера : доклады III Международной научной конференции «Рябининские чтения — 99»). Петрозаводск, 2000. С. 133—139.
• Иванов Ю. Жил-был в городе сказочник [Ф. П. Господарёв] // Петрозаводск. 1996. 20 декабря. С.2.
• Карелия: энциклопедия: в 3 т. / гл. ред. А. Ф. Титов(руск.) бел.. Т. 1: А — Й. — Петрозаводск: ИД «ПетроПресс», 2007. С. 265—400 с.: ил., карт. ISBN 978-5-8430-0123-0 (т. 1)
• Сказочник и кузнец // Карелия. 2009. 23 апреля — С. 25