Хаўмэ Грау Касас
Хаўме Грау Касас (катал.: Jaume Grau Casas; 2 снежня 1896, Барселона — 8 лістапада 1950, Валенсія) — іспанскі каталонскі пісьменнік. Ён лічыцца найбуйнейшым паэтам на планавай мове эсперанта з Каталоніі. Эсэ і дзённікі часоў яго ўтрымання ў паўднёва-французскіх лагерах для інтэрнаваных адносяцца да ліку выдатных дакументаў, якія апісваюць ўмовы жыцця таго часу.
Біяграфія
Грау Касас нарадзіўся ў простай сям’і. Ён працаваў на пасадзе бухгалтара, перакладчыка, пісьменніка і сакратара магістрата Сан-Кінці-дэ-Медзіёна. Прымаў актыўны ўдзел у розных сацыяльных і палітычных рухах, у тым ліку блізкіх да каталанізму(руск.) бел.. У сувязі з гэтым, пасля падзей 6 кастрычніка ў Каталоніі, ён з канца 1934 па 1935 год знаходзіўся ў зняволенні. У 1938 годзе ён зноў трапіў у турму. Успаміны аб гэтых перыядах знаходжання ў зняволенні ён напісаў на каталонскай мове ў яго «Records de la presó» («Справаздачы з турмы», 1934 і 1935) і «Nous records de la presó» («Новыя справаздачы з турмы», 1938). Некаторыя з гэтых тэкстаў былі апублікаваныя ў газетах таго часу.
Пасля перамогі франкістаў у іспанскай грамадзянскай вайне ён збег у лютым 1939 года ў Францыю. Там ён быў зноў арыштаваны і правёў пяць гадоў у розных лагерах для інтэрнаваных. У 1944 годзе ён быў вызвалены з-пад варты, і ў 1948 годзе ён вярнуўся назад у Каталонію. Яго запісы з лагераў пад назвай «Ulisses en el fang — Poemes de l’ouest exili» («Уліс ў балоце — вершы з выгнання», 1939-1942) застаюцца неапублікаванымі, але захоўваюцца ў архіве саюза эсперантыстаў Сабадэля.
Пасля вяртання ў Барселону ён неўзабаве пераехаў са сваёй жонкай у Валенсію. Іх дарослыя дачка і сын засталіся ў Барселоне. Пасля таго, як яго «Kataluna Antologio» («Каталонская анталогія»), калекцыя каталонскай літаратуры ў перакладзе на эсперанта, была апублікаваная ў 1925 годзе і перавыдадзеная ў 1931 годзе, у Валенсіі ён прысвяціў сябе працы над «Hispana Antologio» («Іспанская анталогія»). Аднак гэтая кніга засталася няскончанай з-за яго смерці ва ўзросце 53 гадоў.
Эсперанта
Граў Касас вывучыў эсперанта ва ўзросце васемнаццаці гадоў. З 1920 па 1924 год ён быў рэдактарам выдання «Kataluna Esperantisto» («Каталонскі эсперантыст») і доўгі час быў старшынёй міжнароднага конкурсу эсперанта-літаратуры «Internaciaj Floraj Ludoj» («Міжнародныя кветкавыя гульні»). У 1919 і 1936 гадах ён нават выйграваў галоўны прыз «Natura Floro». З 1926 года ён уваходзіў у Lingva Komitato (Моўны камітэт) і некаторы час быў віцэ-прэзідэнтам Akademio de Esperanto (Акадэміі эсперанта). На нацыянальным узроўні ён быў старшынёй таварыства эсперанта ў Барселоне і сакратаром Каталонскага саюза эсперантыстаў. Ён выкладаў эсперанта ў Ateneu Enciclopèdic Popular (AEP) і напісаў два падручніка эсперанта на каталонскім мове.
Творы
Зборнікі вершаў на эсперанта
- Amaj poemoj (Любоўныя вершы), 1924
- Novaj amaj poemoj (Новыя вершы пра каханне), 1927
- La lastaj poemoj (Апошнія вершы), 1936
Вершы на каталонскай мове
- Cançó d’en amor i melangia, 1932
- Somni d’en uns dies de juny, 1936
Зборнік вершаў на іспанскай мове
- El suplicio de tántalo, 1937
Пераклады
- Kataluna Antologio, 1925 (галоўны рэдактар і перакладчык)
- La kataluna popolkanto, 1925 (каталонскія народныя песні; сааўтар), (з Джаан Амадэс Гелатс)
- Barbaraj prozaĵoj, 1926 (Варварская проза)
Падручнікі
- Llengua auxxiliar internacional esperanto Primer Manual, 1930
- Curs complet de la llengua internacional [Gramatiko, ekzercaro kaj vortato], 1934
Спасылкі
- Interveno de Jordi Grau i Gatell en la omaĝo al sia avo Jaume Grau Casas
- Sutton, Geoffrey. Concise Encyclopedia of the Original Literature of Esperanto . Mondial 2008, S. 121. ISBN 1-59569-090-5.