Іван Якаўлевіч Франко
У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Франко. Іван Якаўлевіч Франко (укр.: Іван Якович Франко; 27 жніўня 1856, с. Нагуевічы, Драгабыцкі павет, Галіцыя, Аўстрыйская імперыя — 28 мая 1916, Лемберг (Львоў), Аўстра-Венгрыя) — украінскі празаік , паэт , белетрыст, навуковец, публіцыст і дзеяч рэвалюцыйнага сацыялістычнага руху ў Галіцыі (Аўстра-Венгерскай Імперыі).
Біяграфічныя звесткі
У 1891 годзе скончыў Чарнавіцкі ўніверсітэт. За ўдзел у рэвалюцыйна-дэмакратычным руху ў 1877, 1880 і 1890 гадах быў зняволены.
Доктар філасофіі (1893). Ганаровы доктар рускай славеснасці (1906).
У 1915 годзе быў вылучаны на атрыманне Нобелеўскай прэміі па літаратуры, але заўчасная смерць пісьменніка перашкодзіла гэтаму.
Творчасць
Друкаваўся з 1874 года. У зборніках паэзіі «Мой Ізмарагд» (1898), «3 дзён журбы» (1900) філасофскі роздум пра дабро і зло, дружбу і адданасць, грамадскае і асабістае. Цыкл твораў «Завялае лісце» (1896) узбагаціў сусветную лірыку кахання. Аўтар зборнікаў лірыкі «3 вяршынь і нізін» (1887), «Semper tino» (1906), паэм «Смерць Каіна» (1889), «Бедны Генрых» (1891), «Істар», «Паэма пра белую кашулю» (абедзве 1899), «Іван Вішанскі» (1900), «Майсей» (1905), аповесцей «Boa constrictor» (1878), «Барыслаў смяецца» (1881—82), «Лель і Палель» (1887), «Стаўпы грамадства» (1894—95); гістарычнай аповесці «Захар Беркут» (1883).
Яго драматычныя творы вылучаюцца майстэрствам дыялогу, дынамічнасцю сюжэта, глыбінёю драматычных канфліктаў: драма «Скрадзенае шчасце» (1894), камедыя «Рабіна» (1886) і інш. Пісаў казкі, фельетоны, літаратурна-крытычныя артыкулы. Цікавіўся гісторыяй, культурай і літаратурай . Аўтар «Нарысу гісторыі ўкраінска-рускай літаратуры да 1890 г.» (1910). Даследаваў украінскі фальклор
На беларускую мову яго асобныя творы пераклалі А. Астрэйка, М. Аўрамчык, Н. Гілевіч, Ф. Грышкевіч, А. Гурыновіч, Г. Дубянецкая, В. Жуковіч[8], Х. Жычка, А. Зарыцкі, У. Караткевіч, А. Кудравец, Ю. Пацюпа[8], П. Пестрак, В. Рагойша, М. Танк, А. Траяноўскі, А. Якімовіч.
Ушанаванне памяці
У гонар Івана Франко горад Станіславаў перайменаваны ў Івана-Франкоўск, а ў Львоўскай вобласці мястэчка Янаў — у Івана-Франкова. Яго роднае сяло Нагуевічы цяпер называецца Івана-Франкова.
Імя Івана Франко носіць Львоўскі нацыянальны ўніверсітэт.
Аверс банкноты наміналам грыўнаў. 2000 г.
Аверс банкноты наміналам 20 грыўнаў. 2003 г.
Марка Украіны наміналам 70 капеек.
Марка Украіны наміналам 3000 купона-карбованцаў. 1994 г.
Манета наміналам 5 грыўнаў, выпушчаная ў 2006 годзе да 150-годдзя Івана Франко, рэверс
Бібліяграфія
- Іван Франко. Ораторія ІСТАР (укр.)
- Зібрання творів. Т. 1—50. Київ, 1976— 86.
Беларускія пераклады
- Апавяданні. Мн.. 1956.
- Калі звяры яшчэ ўмелі гаварыць. Мн., 1958.
Зноскі
- 1 2 Ivan Franko // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ Iwan Jakowytsch Franko // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ Франко Иван Яковлевич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 27 лютага 2017.
- ↑ Ivan Franko // SNAC — 2010. Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ Франко Иван Яковлевич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
- ↑ Личаківський некрополь — С. 149.
- ↑ http://www.britannica.com/EBchecked/topic/217438/Ivan-Franko
- 1 2 Галасы з-за небакраю: анталогія паэзіі свету ў беларускіх перакладах ХХ ст. Склад. М. Скобла. — Мн.: Лімарыус 2008. — 896 с.
Спасылкі
- Іван Франко на сайце «ПрайдзіСвет»