Алампа
У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Сафронаў.
Алампа (Анемпадыст Іванавіч Сафронаў; 1886 — 24 кастрычніка 1935) — якуцкі празаік , паэт , драматург , перакладчык, грамадскі дзеяч, адзін з заснавальнікаў якуцкай літаратуры, грамадскі дзеяч.
Біяграфія
Нарадзіўся ў наслегу Жахсагон Батурускага улуса (цяпер уваходзіць у склад Тацінскага улуса) якуцкай акругі Якуцкай вобласці Расійскай імперыі. У 16 гадоў паступіў у чатырохгадовую царкоўна-прыхадскую школу, дзе вучыўся ўсяго два гады. Увосень 1907 А. Сафронаў стаў наборшчыкам друкарні газеты «Якуцкі край». Супрацоўнічаў затым у часопісе «Саха саҥата» («Голас якута», 1912—1913).
Першы верш «Төрөөбүт дайду» (Родны край) надрукаваны ў 1912 годзе. Самую вядомую сваю драму «Бедны Якаў» напісаў у 1914 г. З драм напісаных у савецкі час, вылучаецца п’еса «Спатыкнуты не выпростваецца». П’есы Алампа згулялі велізарную ролю ў развіцці нацыянальнага тэатра.
Паэтам напісана больш за 150 вершаў, крытыкі адзначаюць, што ён увёў лірычную брую ў якуцкую паэзію. Асобныя песні сталі папулярнымі песнямі і спяваюцца па гэты дзень. Песня «Саха ырыата» (Песня якута) выкарыстоўвалася паўстанцамі ў Грамадзянскую вайну ў Якуціі ў якасці гімна (што пасля было залічана гэта яму ў віну).
Алампа быў рэдактарам першай савецкай газеты на якуцкай мове «Манчары» (1921—1922), актыўным членам шэрагу культурна-асветных таварыстваў, кіраўніком тэатральнай справы ў рэспубліцы, першым дырэктарам Саха тэатра.
Бібліяграфія
На якуцкай мове
- Талыллыбыт айымньылар (Выбранае) — Якуцк: Якуцкае кніжнае выдавецтва, 1959. — 443 с.
- Талылллыбыт айымньылар (Выбранае) — Якуцк: Якуцкае кніжнае выдавецтва, 1964-65, 2 тома, Т.1-420 с., Т.2-444 с.
- Дьадаҥы Дьаакып — Якуцк: Якуцкае кніжнае выдавецтва, 1924. — 54 с.
- Манчаары: Драма. — М.: Центриздат народов СССР, 1926. — 88 с.
- Оонньуулар: П’есы. — М. 1926. — 72 с.
- Бүдүрүйбүт көммөт: Пьеса. — М.: ЦИН СССР, 1927. −55 с.
- Олох дьэбэрэтэ: П’еса. — М., 1927. — 56 с.
- Таптал: Пьеса. — М. 1927. — 42 с.
- Төрөөбүт дойду: Вершы. Якуцк, 1966
- Туллук-туллук доҕоттор: Вершы для дзяей. — Якуцк: Якуцкае кніжнае выдавецтва, 1974. — 24 с.
- Хоһооннор, поэмалар. Вершы і паэмы. — Якуцк: Якуцкае кніжнае выдавецтва, 1976. — 328 с.
- Куоратчыт. Рассказы — Якуцк: Якуцкае кніжнае выдавецтва, 1978. — 20 с.
- Драмалар. Драмы — Якуцк: Якуцкае кніжнае выдавецтва, 1986. — 392 с.
- Хоһооннор, кэпсээннэр. Стихи и рассказы. — Якуцк: Якуцкае кніжнае выдавецтва, 1987. — 78 с.
- Ырыа быстыыта хоһоон. Стихи. ИГИ АН РС(Я), Якуцк: Сахаполиграфиздат, 1996. — 399 с.
На рускай мове
Северная ночь: Стихи / Пер., сост. и примеч. В. Солоухина. — М.: Советская Россия, 1984. −175 с.
Зноскі
- ↑ Софронов Анемподист Иванович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
Пра жыццё і творчасць
- Билюкина А. А. Человек и мир в драмах А. И. Софронова // Билюкина А. А. Национальное и общечеловеческое в якутской драме 20-х годов. — Якутск, 1997. — С. 12-58.
- Семенова В. Алампа. Любовная лирика Архівавана 6 ліпеня 2007. // Полярная звезда. — 1999. — № 6. — С.85-89