wd wp Пошук:
    ⬜

    Вітальд Гамбровіч

    Ві́тальд Гамбро́віч[7] (польск.: Witold Gombrowicz; 4 жніўня 1904, Малашыцы, Польшча — 24 ліпеня 1969) — выдатны польскі пісьменнік, драматург, эсэіст.

    Біяграфічныя звесткі

    Паходзіў з заможнага сялянскага роду — яго дзед Ануфрый Гамбровіч страціў у студзеньскім паўстанні маёнткі на Жмудзі і перасяліўся на Сандаміршчыну. Вітальд вучыўся ў каталіцкай гімназіі імя Св. Станіслава Косткі ў Варшаве, а пасля экзаменаў y 1923—26 гг. вывучаў права ў Варшаўскім універсітэце, дзе атрымаў званне магістра. У 1928, пасля года жыцця ў Францыі, дзе вучыўся ў Instіtut des Hautes Études Internationales, пачаў працаваць судовым юрыстам-практыкантам.

    Супрацоўнічаў з газетай «Кур’ер Паранны», часопісамі «Скамандэр», «Час». Падтрымліваў кантакты з асяродкам мастакоў, належаў да сталых наведвальнікаў кавярні «Земяньска». У жніўні 1939 Гамбровіч адплывае ў Аргенціну на трансатлантычным параходзе «Храбры», дзе яго застае выбух вайны. Вырашае застацца ў Аргенціне, звяртаецца ў польскае пасольства ў Буэнас-Айрэсе, але прызыўная камісія прызнае яго непрыдатным да вайсковай службы. Жыве на сціплыя сродкі, ананімна піша ў газеты. Завязвае знаёмствы ў асяроддзі маладых аргенцінскіх літаратараў і мастакоў.

    У 1947—55 працуе чыноўнікам у Польскім банку ў Буэнас-Айрэсе. У 1951 г. Вітальд Гамбровіч пачынае супрацоўнічаць з Літаратурным інстытутам у Парыжы, дзе пазней публікуюцца яго творы на старонках штомесячніка «Культура». Пасля сыходу з банка жыве на стыпендыю радыё «Свабодная Еўропа», Фонду А. Кёстлера, з прыватных урокаў філасофіі, а пазней з даходаў ад выданняў і выставак твораў у многіх краінах.

    У Польшчы з 1958 г. да сярэдзіны 1970-х гг. творы пісьменніка не публікаваліся і не згадваліся афіцыйна, месцамі толькі дазваляліся выстаўкі карцін. У маі 1963 г. на запрашэнне Фонду Форда наведаў Заходні Берлін. З Берліна выехаў у Парыж і Руамонт, дзе правёў тры месяцы ў доме, які належаў Cercle culturel — таварыству, якое арганізоўвала міжнародныя сустрэчы асоб з літаратурнага, мастацкага, навуковага асяроддзя. Тут сустрэў Марыю Рыту Ляброс, канадскую раманістку, з якой пазней ажаніўся.

    У 1966 г. перабраўся ў Вес непадалёк ад Ніцы. Памёр у 1969 г. ад лёгачнай недастатковасці.

    Творчасць

    Дэбютаваў у 1933 томам апавяданняў «Помнік з акрэсу сталення». Пазней, у Аргенціне, піша творы, перакладае іх з сябрамі на іспанскую мову.

    Раман «Ferdydurke» поўны чорнага гумару, працягвае камедыйныя традыцыі Рабле, Сервантэса, Філдынга. Правакацыйны стыль, парадаксальная будова твора і абсурднасць яго сітуацый не замінаюць аўтару глыбока даследаваць такія вечныя тэмы, як узаемаадносіны маладосці і даросласці, сталасці і недаспеласці, уплыў на чалавека культуры і адносін з іншымі, свабода асобы і яе залежнасць ад чужой думкі.

    Раман «Парнаграфія» Вітальда Гамбровіча адразу выклікаў спрэчныя ўражанні спасярод чытачоў і крытыкаў. Заснаваны на вымысле і фікцыі сюжэт (нагадаем, што дзеянне адбываецца ў акупаванай гітлерцамі Польшчы пачатку саракавых гадоў), справакаваў абвінавачванні ў бок аўтара ў нейкай яўнай неадпаведнасці, каб не сказаць блюзнерства, што да патрыятычных пачуццяў палякаў. Відаць, «Парнаграфія» сапраўды ўтрымлівае элемент блюзнерства. Блюзнерскасці, з якой аўтар прэзентуе традыцыйную культуру і нацыянальныя звычаі ў стане ўнутранай спустошанасці. Гамбровіч як бы проста фіксуе тое, што адбываецца «наўкола»: клопаты па гаспадарцы, сямейныя рэаліі, удзел у рэлігійных абрадах, нацыянальна-вызваленчую барацьбу. Аднак гэта ўсё толькі «пустая форма», уява, якая часам ніяк не стасуецца з сапраўднасцю, і цяжка на поўную сілу і ў добрай волі ўдзельнічаць у гэтым. Вітальд Гамбровіч скончыў працу над «Парнаграфіяй» 4 лютага 1958 года, а выдаў яе ў чэрвені 1960 года ў польскім парыжскім выдавецтве «Instytut Literacki».

    Прэміі і ўзнагароды

    За літаратурную творчасць атрымаў прэмію фонду А. Южыкоўскага ў Нью-Ёрку (1966), міжнародную ўзнагароду выдаўцоў Прыкс Формэнтор (1967), у 1968 г. быў намінаваны на Нобелеўскую прэмію.

    Беларускія пераклады

    Зноскі

    1. 1 2 3 http://culture.pl/en/artist/witold-gombrowicz
    2. ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых даных — 2011. Праверана 10 кастрычніка 2015.
    3. ↑ http://www.gombrowicz.net/-Detailed-chronology-.html
    4. ↑ Deutsche Nationalbibliothek, Staatsbibliothek zu Berlin, Bayerische Staatsbibliothek et al. Record #118540645 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 27 красавіка 2014.
    5. ↑ Deutsche Nationalbibliothek, Staatsbibliothek zu Berlin, Bayerische Staatsbibliothek et al. Record #118540645 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 31 снежня 2014.
    6. ↑ LIBRIS — 2012. Праверана 24 жніўня 2018.
    7. ↑ Напісанне імя і прозвішча Вітольд Гамбровіч у адпаведнасці з БЭ ў 18 тамах. Т.5., Мн., 1997, С.12.

    Літаратура

    Спасылкі

    Тэмы гэтай старонкі: Катэгорыя·Пісьменнікі паводле алфавіта Катэгорыя·Пісьменнікі Польшчы
    Змесціва гэтай старонкі з праектаў амерыканскага фонда «Вікімедыя» дасяжнае пад сукупнай ліцэнзіяй CC BY-SA 3.0 і GFDL.
    Энцыклапедычны партал «Пісьменства беларускве» piśmienstva.viedy.be