Гусляр (зборнік)
«Гусляр» — другі зборнік Янкі Купалы, выдадзены Антонам Грыневічам у кастрычніку 1910 году ў Санкт-Пецярбургу ў друкарні К. Пянткоўскага. Рукапіс быў пасланы аўтарам выдаўцу яшчэ ў верасні—кастрычніку 1908 года[1].
Адметнасць і значэнне зборніку
У ідэйна-творчай эвалюцыі паэта зборнік займае пераходнае месца паміж вобразамі і матывамі рэвалюцыйнай мэтанакіраванасці, ўласцівымі зборніку «Жалейка», і пазнейшымі настроямі пэўнае разгубленасці, грамадзянскага суму перыяду пасля паражэння рэвалюцыі 1905—1907 гг. у Расіі[1].
У зборніку пашыраюцца матывы агульначалавечага гучання, ўпершыню ў творчасці Янкі Купалы з’яўляюцца рэфлексійныя, чыста пейзажныя, па-філасофску заглыбленыя вершы. Словы «дух», «душа» сустракаюцца ледзь не ў кожным вершы зборніку[1].
Асаблівую ролю ў зборніку адыгрывае канструкцыйны вобраз легендарнага гусляра з гуслямі-самаграямі. Гэты вобраз кампазіцыйна аб’ядноўвае ўсе вершы зборніку ў адно цэлае.[1]
Зборнік «Гусляр» распачынаў філасофскі струмень у беларускай нацыянальнай лірыцы. Агульнафіласофскія, агульначалавечага дыяпазону вершы «Гусляра» сцвярджалі наватарскі характар зборніку, як яшчэ адну значную ступень у развіцці не толькі Купалы-лірыка, але і ўсёй беларускае літаратуры[1].
Крытычныя водгукі
Беларускі пісьменнік і крытык Альгерд Бульба ў сваёй рэцэнзыі на зборнік, надрукаванай у газеце «Наша Ніва» 21 кастрычніка 1910 года, адзначае ў творах паэта вялікае багацце фантазіі, форм, настрояў, здольнасць гарманічна зліць у адным вершы думку і пачуццё, здабыць «тон родны», «асобны беларускі матыў» з любой праявы сучаснага жыцця, з успамінаў і фактаў гісторыі. А. Бульба выказаў глыбока аптымістычную веру ў вялікую будучыню Купалы як нацыянальнага паэта:
 |
Ва ўласных самабытных творах Купала не мае роўных сабе… Веру, што далейшай самабытнай творчай працай Янка Купала зойме ў нас адно з першых месц... [2] Альгерд Бульба |
 |
Цікавыя факты
- Зборнік быў выдадзены на беларускай мове лацінскім шрыфтам[1].
Зноскі
- 1 2 3 4 5 6 Янка Купала: Энцыкл. даведнік. — Мн., БелСЭ, 1986. — Артыкул «Гусляр». — C. 177—178.
- ↑ Альгерд Бульба. Янка Купала «Гусляр». / Газета «Наша Ніва». — 21 кастрычніка 1910 года.
Літаратура
- Янка Купала: Энцыкл. даведнік / БелСЭ; Рэдкал.: І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн., БелСЭ, 1986. — 727 с, 26 л. іл.; Артыкул «Гусляр» / Аўтар — А.Лойка. — C. 177—178; Артыкул «Бульба Альгерд» / Аўтар — І. Саламевіч. — C. 96—97.
- Бульба Альгерд. Янка Купала «Гусьляр» / Газэта «Наша Ніва». — 21 кастрычніка 1910 году.
- Піятуховіч Міхаіл. Ля вытокаў лірыкі Янкі Купалы. / Працы БДУ. — Мн., 1927. — № 16.
- Шарахоўскі Янка. Пясняр народных дум. — Мн., 1970. — С. 77—84.
- Лойка Алег. Беларуская паэзія пачатку ХХ стагоддзя. — Мн., 1972. — С. 21—33.
- Навуменка Іван. Янка Купала. — 2-е выд. — Мн., 1980. — С. 7, 12, 17—18, 20, 24, 43.
- Лойка Алег. Гісторыя беларускай літаратуры. Дакастрычніцкі перыяд. Ч.2. — Мн., 1980. — С. 103, 108—111, 113.
- Бярозкін Рыгор. Свет Купалы; Звенні. — Мн., 1981. — С. 69—81.
Спасылкі
- Янка Купала. «Гусляр»(недаступная спасылка) на сайце Родныя Вобразы
- Зборнік вершаў «Гусляр» на сайце Архівы Беларусі Архівавана 19 жніўня 2011.