Леаніла Усцінаўна Чарняўская
У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Гарэцкая. У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Чарняўская. У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з імем Леаніла. Леаніла Усцінаўна Чарняўская (Гарэцкая) (16 лістапада 1893, вёска Таргуны, Докшыцкі раён, Віцебская вобласць — 26 верасня 1976) — беларускі празаік, перакладчык, педагог, жонка класiка беларускай лiтаратуры Максiма Гарэцкага.
Біяграфія
Нарадзілася ў сялянскай сям’і 16 лістапада 1893 года. Скончыла Марыінскае вышэйшае вучылішча ў Вільні (1910). З 1911 да 1918 гг. працавала настаўніцай пачатковай школы ў сяле Залессе на Дзісеншчыне. У 1919—1923 гг. выкладала беларускую мову ў Віленскай беларускай гімназіі, а ў кастрычніку 1923 года разам з мужам, пісьменнікам Максімам Гарэцкім, прыехала ў Мінск. Затым жыла ў Горках Магілёўскай вобласці. У 1932 годзе пераехала ў Кіраў (былая Вятка), куды быў высланы муж, працавала выхавацельніцай у дзіцячым садзе, потым жыла ў гарадскім пасёлку Пясочня (цяпер г. Кіраў Калужскай вобласці), у Ленінградзе (з 1947 года). Памерла 26 верасня 1976 года.
Творчасць
Першая праца выйшла ў 1919 годзе — зборнік «Дзяціныя гульні» (Вільня). Першае апавяданне «Мікітка» апублікавала ў 1921 годзе (газета «Наша думка», Вільня). Аўтар чытанкі «Родны край» для 1, 2, 3, 4 года навучання (1919, перавыдавалася да 1936 года). Выйшлі кнігі прозы «Апавяданні», «Валуй — камісар часоў Кераншчыны», «Падарожніца», «Бяздзетуха» (усе ў 1930), «Апавяданні» (1983), кнігі для дзяцей «Варка» (1928), «Кот Знайдзён» (1929), «Андрэйка» (1930), «Перамога» (1932), «Лявонка» (1932), «Сталёвы конь» (1933), «Жук» (1960), «Казёл Мэка і Кудла» (1979).
Пераклала на беларускую мову аповесці В.Забайкальскага «Маленькія чырвонаармейцы» (1931), А.Іркутава «Пан Бергер падае ў адстаўку» (1931), Я.Хазіна «Барабаншчык рэвалюцыі» (1932), «Апавяданні старога матроса» С.Заяіцкага (1930), «Рэха» Э.Ажэшкі (Вільня, 1919), «Гісторыю аднаго мядзведзя» Э.Сэтана-Томпсана (1927), «Бунт Моці-Гёджа» Р.Кіплінга (1927), «Прыгоды Фрыдрыха Крона ў Сярэдняй Эўропе. Расстрэл рабочай моладзі ў Радожыне» Г.Краўса (1932), «Тыля Уленшпігеля» Ш. дэ Кастэра (1934), а для чытанкі «Родны край» — урыўкі з твораў А.Чэхава, А.Серафімовіча, У.Гаршына, Г.Караленкі, Д.Маміна-Сібірака і інш.
Спасылкі
- Дасаева, Таццяна. Максім Гарэцкі і Леаніла Чарняўская. Гісторыя кахання. http://pdf.vlib.by/BANNER/GARETSKI-2013/zviazda-20-22-02-2013.pdf
- Чарняўская Леаніла. Біяграфія. https://slovo.ws/bio/bel/22/0010.html
- Ліушыц, Уладзімір. Жанчына вялікага сэрца і мужнасці. http://zil.mogved.by/content/zhanchyna-vjal-kaga-sjerca-muzhnasc/stati(недаступная+спасылка)
- Гарбацкі, Уладіслаў. Леаніла Чарняўская: “У новы век і праўда новая” https://horki.info/navina/901.html
Зноскі
Літаратура
- Леаніла Усцінаўна Чарняўская // Беларускія пісьменнікі: Біябібліяграфічны слоўнік. У 6 т. / пад рэд. А. І. Мальдзіса. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 1992—1995.
- Леаніла Усцінаўна Чарняўская. Кароткі даведнік.Пісьменнікі савецкай Беларусі.-Мн.: 1984. С.361-362.
- Леаніла Усцінаўна Чарняўская.Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва.Т.1.-Мн.: 1984. С. 533.
- Азгур,З. То, что помнится. - Мн.: 1984. С.29-30.
- Брыль, Янка. Пасля лемантара. У кн.: Сёння і памяць. -Мн.: 1985. С. 182, 188-189.
- Гарэцкая, Галіна. Пра маю маці – Леанілу Чарняўскую// Чарняўская, Леаніла.Казёл Мэка і Кудла. - Мн.: 1979. С.122-126.
- Гарэцкая, Галіна. Пра маці // ЛіМ. 1983. 18 ліст.
- Гарэцкая, Галіна. Наша сям’я // Максім Гарэцкі. Успаміны. Артыкулы. Дакументы. – Мн.: 1984. С. 21-59.
- Кенька, М. Талант дабрыні. - Лім. 1984. 11 мая.
- Ліўшыц, Уладзімір. Жанчына вялікага сэрца і мужнасці.// Раскопкі вакол Горацкага “Парнаса”.- Горкі: 2001. С. 147-154.
- Шушкевіч,С.П. Душой с родным краем.- Лім. 1968. 22 ліст.
- Хорсун, С.Шчырасцю светляцца словы.- Полымя. 1983. №12. С.210-211.