Тамара Рыгораўна Цулукідзэ
Тамара Рыгораўна Цулукідзэ (19 снежня 1903, Тбілісі, Грузія — 9 лютага 1991) — беларуска-грузінская празаік, драматург, крытык, перакладчыца. Заслужаная артыстка Грузінскай ССР (1934).
Біяграфія
Нарадзілася ў сям’і настаўніка. У 1924 г. скончыла Тбіліскі дзяржаўны тэатральны інстытут і была прынята ў трупу Акадэмічнага тэатра імя Шота Руставелі. Як «жонка ворага народа» (яе муж, вядомы рэжысёр Сандро Ахметэлі, быў расстраляны), з 1937 па 1946 г. знаходзілася ў турмах, лагерах, на лесапавале, на земляных работах, працавала санітаркай, медсястрой у Краснаярскім краі. У Сыктыўкары (Комі АССР) арганізавала тэатр лялек. У 1946 г. была вызвалена, а праз два гады пераехала ў Курск, дзе працавала рэжысёрам абласнога тэатра лялек. Тут паўторна была арыштавана па ранейшай справе і выслана ў Краснаярскі край, дзе пазнаёмілася з рэпрэсаваным пісьменнікам Алесем Пальчэўскім (у 1948—1955 гг. жыў у Краснаярскім краі), стала яго жонкай. Рэабілітавана ў 1956 г. Зноў працавала ў тэатры імя Шата Руставелі. З 1958 г. жыла ў Мінску.
Творчасць
Літаратурную працу пачала з рэцэнзій і артыкулаў пра тэатр у 1933 г. у грузінскай і савецкай перыёдыцы. З 1959 г. выступала ў беларускім друку. Пісала на беларускай, грузінскай і рускай мовах. Выдала кнігі для дзяцей «Театр кукол в школе» (1957), «Когда поднимается занавес» (1963), «К детям пришел вожатый» (1967), зборнікі пазнавальных нарысаў «Голубой факел» (1965, 2-е дапоўненае выданне ў 1970), аднаактовых п’ес — «Твое честное слово» (1973). У Тбілісі выйшла кніга мемуараў «Всего одна жизнь» (1983) і напісаны па-грузінску зборнік апавяданняў «Вяртанне» (1989).
Пераклала з грузінскай мовы на беларускую раман Ц. Данжашвілі «На Алазані» (з А. Пальчэўскім, 1959), асобныя творы іншых празаікаў.
Зноскі
Літаратура
- Тамара Рыгораўна Цулукідзэ // Беларускія пісьменнікі: Біябібліяграфічны слоўнік. У 6 т. / пад рэд. А. І. Мальдзіса. — Мн.: БелЭн, 1992—1995.