Эн Сэкстан
Эн Сэкстан (англ.: Anne Sexton, 9 лістапада 1928, Ньютан — 4 верасня 1974) — амерыканская паэтэса, лаўрэат Пулітцэраўскай прэміі.
Біяграфія
Эн Грэй Харві нарадзілася ў горадзе Ньютан, штат Масачусетс. Амаль усё дзяцінства правяла ў Бостане, навучалася ў школе-пансіёне Роджэрс-Хол у горадзе Лоўэл, а затым цягам году — у Школе Гарланд. Некаторыя час Эн супрацоўнічала з бостанскім мадэльным агенцтвам Hart Agency. Выйшла замуж у 1948 годзе за Альфрэда Мюлера Сэкстана, з якім была ў шлюбе да 1973 года. У іх было дзве дачкі: Лінда Грэй і Джойс Лэд.
Большую частку свайго жыцця Эн Сэкстан пакутавала на псіхічны разлад. Першы прыступ здарыўся з ёй у 1954 годзе ў звязку з пасляродавай дэпрэсіяй пасля нараджэння першай дачкі, Сэкстан накіравалі ў нейрапсіхіятрычны шпіталь. Другі прыступ — у 1955, і тады ж яна звярнулася па дапамогу да доктара Марціна Орна, які параіў Эн заняцца паэзіяй.
Яе настаўнікам у першых паэтычных заняткаў быў паэт Джон Холмс. Яе раннія вершы адразу знайшлі водгук у крытыкаў, некаторыя творы друкаваліся ў «Нью-Ёркеры», «Харперс Мэгэзін» і «Сатэрдэй Рэв’ю». Крыху пазней Эн Сэкстан вучылася ў Бостанскім ўніверсітэце разам з такімі літаратурнымі знакамітасцямі, як Роберт Лоўэл, Сільвія Плат і Джордж Старбак, а таксама паэтэсай і крытыкам Максім Кумін, з якой Сэкстан вельмі зблізілася.
У 1960 годзе выйшаў яе першы зборнік паэзіі «У Бедлам і на паўдарогі назад» (To Bedlam and Part Way Back), які ў многім быў прысвечаны высілкам аднавіць псіхічнае здароўе. Паэзію Сэкстан прынята адносіць да гэтак званай «спавядальнай паэзіі» (Confessional poetry) разам з з творчасцю Сільві Плат, Робэрта Лоўэла, Джона Бэрымана і Ў. Д. Снодграса. Эн Сэкстан адзначала вялікі ўплыў на сябе верша Снодграса «Іголка сэрца» (Heart’s Needle), у якім паэт апісваў свой досвед раставання з трохгадовай дачкой. Верш сведчыў, што можна пісаць пра асабістае і інтымнае, а гэта было менавіта тым, чаго прагнула сама Эн Сэкстан. Сярод яе пазнейшых кніг — зборнікі паэзіі «Усе мае мілыя» (All my Pretty Ones, 1962), «Жыві ці памры» (Live or Die, 1966), які прынёс ёй Пулітцэраўскую прэмію, «Любоўныя вершы» (Love Poems, 1969), п’еса «Mercy Street» (1969), «Трансфармацыі» (Transformations, 1972). Апошняй яе прыжыццёвай кнігай быў зборнік «Нататнікі смерці» (The Death Notebooks, 1974). Пасмяротна выйшлі яшчэ тры кнігі вершаў паэтэсы.
Пры жыцці Эн Сэкстан была адной з самых уганараваных аўтараў ЗША: уладальніца Пулітцэраўскай прэміі, сябра Каралеўскага літаратурнага таварыства (Royal Society of Literature) і першая жанчына — сябра Гарвардскага таварыства Phi Beta Kappa.
Памерла Эн Сэкстан 4 кастрычніка 1974 года, здзейсніўшы самагубства. Яшчэ ўдзень яна сустракалася з Максім Кумін, каб абмеркаваць сваю новую кнігу «Жахлівая грэбля да Бога» (The Awful Rowing Toward God), друк якой быў запланаваны на сакавік наступнага году. Вярнуўшыся дахаты, паэтэса надзела футра сваёй маці, зняла з сябе ўсе пярсцёнкі, выпіла шклянку гарэлкі і, зачыніўшыся ў гаражы, запусціла рухавік аўто.
На беларускую мову яе вершы пераклалі Таіса Бондар[7], Юлія Цімафеева.
Зноскі
- 1 2 Anne Sexton // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
- 1 2 Anne Sexton // SNAC — 2010. Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ Blain V., Grundy I., Clements P. The Feminist Companion to Literature in English: Women Writers from the Middle Ages to the Present — 1990. — P. 969.
- ↑ Find a Grave — 1995. Праверана 8 студзеня 2022.
- ↑ LIBRIS — 2008. Праверана 24 жніўня 2018.
- 1 2 (unspecified title) Праверана 4 ліпеня 2019.
- ↑ Галасы з-за небакраю: анталогія паэзіі свету ў беларускіх перакладах ХХ ст. Склад. М. Скобла. — Мн.: Лімарыус 2008. — 896 с.
Спасылкі
- З літасцю да сквапных. Вершы Архівавана 2 студзеня 2021.