Ян Чэсла
У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Чэсла.
Ян Чэ́сла сапраўдная фамілія — Га́ндрык-Чэ́сла, псеўданім — Боранчанскі (в.-луж.: Jan Ćěsla, Jan Handrik-Ćěsla, Borančanski, 16 снежня 1840 вёска Нове-Боранецы, Лужыца, Германія — 11 кастрычніка 1915, Невеклаў, Аўстра-Венгрыя) — урач, доктар медыцыны, сербалужыцкі паэт і перакладчык.
Біяграфія
Нарадзіўся 16 снежня 1840 года ў беднай сялянскай сям’і ў сербалужыцкай вёсцы Нове-Боранецы, Лужыца. З 1846 па 1489 гады вучыўся ў сярэдней школе ў Радзіборы, потым — у школе ў Будзішыне, якую скончыў у 1854 годзе, і тады ж паступіў у педагагічнае вучылішча. У 1855 годзе адправіўся вучыцца ў Прагу, дзе паступіў у Маластранскую гімназію і Лужыцкую семінарыю, якія скончыў у 1862 годзе. Свае першыя паэтычныя творы апублікаваў на старонках рукапіснага ілюставанага часопіса «Serb», які выдаваў Міхал Лешава. Потым паступіў на медыцынскі факультэт Карлава універсітэта, падчас вучобы ў якім пазнаёміўся з Пятром Дучманам і Янам Пуркіне, якія натхнілі яго на заняткі літаратурнай дзейнасцю. Быў членам сербалужыцкага студэнцкага брацтва «Сербаўка». У 1873 годзе ўступіў у сербалужыцкую культурна-асветніцкую арганізацыю «Маціца сербская». У 1979 годзе праходзіў урачэбную практыку ў адной з пражскіх бальніц, потым, да самой сваёй смерці працаваў ўрачом у чэшскім горадзе Невеклаў.
Літаратурная дзейнасць
Першыя паэтычныя творы стаў публікаваць з 1961 года на старонках рукапіснай ілюстраванай газеты «Serb», якую выдавалі сербалужыцкія студэнты, якія вучыліся ў Праге. На яго літатратурную творчасць паўплываў србалужыцкі паэт Гандрый Зэйлер. З 1862 года стаў публікаваць свае літаратурныя творы ў чэшскіх літаратурных часопісах «Lumír» і «Hlas» і сербалужыцкім літаратурным часопісе «Łužičan», дзе была апублікаваная большая частка з яго твораў. Быў адным з самых актыўных аўтараў гэтага часопіса. Ужываў псеўданім «Боранчанскі», які паходзіў ад назвы яго роднай вёскі.
Падчас пражывання ў Праге займаўся перакладамі з чэшскай мовы. У 1862 годзе перклаў драму «Рогавін Штырырагач» (Rohowin Štyrirohač) Вацлава Кліцперы, якая была пастаўлена 2 кастрычніка 1862 года на сцэне будзішынскага тэатра і стала першай п’есай, пастаўленай на верхнялужыцкай мове[3][4]. У 1862 годзе пераклаў на верхнялужыцкую мову кнігу Бажэны Немцавай «Wowka». У 1868 годзе выдаў рамантычную паэму «Kral Přibysław» (Кароль Пшыбыслаў), у якой апісаў барацьбу лужыцкіх сербаў за нацыяналную незалежнасць супраць германскіх плямёнаў.
Зноскі
- 1 2 Czech National Authority Database Праверана 23 лістапада 2019.
- ↑ (unspecified title) Праверана 5 сакавіка 2022.
- ↑ Гугнин А. А., Введение в историю серболужицкой словесности и литературы от истоков до наших дней, стр. 112
- ↑ Jan Ćěsla: Rohowin Štyrirohač. (Předsłowo k předstajenju wot Jakuba Buka.) W: Časopis Towaŕstwa Maćicy Serbskeje. Zwjazk 15 (1862), čo. 2, str. 65—86.
Литература
- Гугнин А. А. Введение в историю серболужицкой словесности и литературы от истоков до наших дней / Российская академия наук, Институт славяноведения и балканистики, научный центр славяно-германских отношений, — М., 1997. — С. 106, 112—114, 122. — ISBN 5-7576-0063-2
- Franc Šěn: Ćěsla, Jan. W: Jan Šołta, Pětr Kunze, Franc Šěn (wud.): Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow.Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1984, str. 577sl.
- Adolf Černý: Nekrolog LXXV. W: Časopis Maćicy Serbskeje. Lětnik 68 (1915), čo. 2, str. 152—153.
- Adolf Černý: Jan Handrik-Ćěsla. W: Zlatá Praha. Lětnik 33 (1916), čo. 4, str. 46sl.