Аксана Спрынчан

Аксана Спрынчан (23 жніўня 1973, Лунінец, Брэсцкая вобласць) — беларуская пісьменніца і паэтэса, дырэктарка Паэтычнага тэатра «Арт. С.» (art-s.by), сябра Саюзу беларускіх пісьменнікаў.

Біяграфія

Навучалася ў мінскай школе № 28. З 1990 г. па 1995 г. вучылася на філалагічным факультэце БДУ. У 1998 г. скончыла аспірантуру Інстытута літаратуры імя Я. Купалы НАН Беларусі, ў 2005 — Беларускі Калегіум.

З 1998 г. працавала вядучым навуковым рэдактарам рэдакцыі літаратуры і мастацтва выдавецтва «Беларуская Энцыклапедыя». З 2006 г. — рэдактар у выдавецтве «Мастацкая літаратура». Лічыцца адным з лепшых рэдактараў у Беларусі[1].

У 2000 годзе пачала пісаць вершы, першыя з якіх былі надрукаваныя ў газеце «Сафійская крыніца» ў 2001 (пад псеўданімам Ганна Сонгіна і Алеся Рабцэвіч). З 2001 года — у аб’яднанні «Літаратурнае прадмесце».

Працавала рэдактарам у часопісе «Паміж» № 4 і № 5 (з Вікай Трэнас). Была аўтарам рубрыкі «Паэтычны чацвер» (газета «Голас Радзімы»).

З 2005 года — сябра Саюза беларускіх пісьменнікаў.

У 2006 годзе разам са Зміцерам Арцюхом стварылі Паэтычны тэатр «Арт.С» (art-s.by), ў якім яна з’яўляецца дырэктаркай.

У 2007 г. нарадзіла дачку Альжбэту, пасля чаго пачала пісаць творы для дзяцей.

Калекцыянуе сувеніры і прадметы ў выглядзе жабак (якіх лічыць сымбалем Беларусі), а таксама захапляецца фотамастацтвам.

Сям’я

Паходзіць з творчай сям’і, паэтэса ў трэцім пакаленні. Яе дзед Браніслаў Спрынчан (1928 г. н., родам з Украіны, з пачатку 1950-х гг. жыве ў Беларусі) і бацька Вадзім Спрынчан (1950 г. н.) так сама паэты. Бабуля Святлана, і прапрадзед Васіль пісалі вершы і прозу на ўкраінскай мове.

Муж — Яраш Малішэўскі, музыка, гісторык і калекцыянер музычных інструментаў. Дачка — Альжбэта (Альжбэта-Браніслава Малішэўская-Спрынчан); дэбютавала з казкай у 2014 годзе ў часопісе «Вясёлка».

Творчасць

Друкавалася ў часопісах «ARCHE», «Буся», «Вожык», «Вясёлка», «Дзеяслоў», «Крыніца», «Маладосць», «Нёман», «Паміж», «Першацвет», «Полымя», «Тэрмапілы», у газетах «Голас Радзімы», «Літаратура і мастацтва», «Наша Ніва», «Літаратурная Беларусь», у калектыўных зборніках і інш..

Частка вершаў Аксаны Спрынчан пакладзена на музыку, песні на яе вершы выконвае беларускі гурт «Мерада». Некаторыя вершы перакладзены на украінскую і сербскую мовы[2].

Сябра Саюза беларускіх пісьменнікаў (з 2005 года). Старшыня прыёмнай камісіі СБП[3].

Бібліяграфія

• «Вершы ад А.» (2004 г.) — кніга паэзіі;
• «Дарога і Шлях» (2006 г.; у сааўтарстве з філосафам Алесем Анціпенкам) — SMS-п’еска з антрактам-размовай праз тэлефон;
• «Хата для Моўчы» (2007 г.) — беларуская энцыклапедыя пачуццяў;
• «ЖываЯ» (2008 г.) — кніга паэзіі;
• «Незвычайная энцыклапедыя беларускіх народных інструментаў» (2010 г., Мн., «Мастацкая літаратура»; у суаўтарстве з Ярашам Малішэўскім) — кніга пра беларускія народныя інструмэнты (для малодшага і сярэдняга школьнага ўзросту);
• «Беларускі дурань» (2011 г., часопіс «Дзеяслоў») — жаночы раман;
• «Таташ Яраш, мамана Аксана, дачэта Альжбэта. Поўны эксклюзіў» (2013 г., Мн., «Мастацкая літаратура») — аповед, які вядзецца ад імя дачэты Альжбэты.
• «Смачная кніга» (2017 г., Мн., «Мастацкая літаратура») — кніга вершаў і загадак для дзяцей.
• «Кава з украінскім мёдам» : паэзія / А. В. Спрынчан; пераклад з беларускай мовы Міколы Мартынюка. — Луцк : ПВД «Твердиня», 2017[4]. Выдадзена на беларускай і украінскай мовах.
• «Малочны кактэйль для Вужынага Караля, альбо Калякамп’ютарная казка» (2019 г., Мн., «Мастацкая літаратура»; у суаўтарстве з Ярашам Малішэўскім) — казка.

У зборніках

• «Вершаваная энцыклапедыя жывёльнага свету» (2013, «Мастацкая літаратура»). Укладальнік, аўтар канцэпцыі і тэксту. Кніга, у якой сабраны вершы беларускіх паэтаў пра жывёл, птушках, рыбах і іншых жывых істотах, як якія жывуць у нашай прыродзе, так і зусім экзатычных краінах. Круг аўтараў: ад класікаў да маладых паэтаў.

• А. Спрынчан са сваім зборнікам паэзіі «ЖываЯ» (2008 г.), 25 верасня 2015
• А. Спрынчан і Алег Грушэцкі на XXII Міжнароднай кніжнай выстаўцы ў Мінску (Беларусь), 14 лютага 2015 г.
• А. Спрынчан з удзельнікамі паэтычнага тэатра «Арт. С» на вечарыне, прысвечанай 15-годдзю тэатра, 2021
• Узнагароджанне А. Спрынчан літ. прэміяй «Блакітны свін — 2016», 18 мая 2016

Узнагароды і прэміі

• 2006 год — прэмія «Блакітны свін».
• 2008 год — спецыяльны прыз журы пад кіраўніцтвам Палада Бюль Бюль Аглы міжнароднай прэміі «Садружнасць дэбютаў» «За філасофскую лірыку».
• 2009 год — пераможца конкурсу «Літаратура — дзецям».
• 2016 год — пераможца фотаконкурсу «Мой Максім Багдановіч», за працу «Максім і Вераніка»[5].

Членства ў складзе журы ў літаратурных конкурсах

• 2018 год — ў складзе журы на VII Міжнародным паэтычным фестывалю «Вершы на асфальце» памяці Міхася Стральцова[6]

Зноскі

1. ↑ „Рыцар Янка і каралеўна Мілана. Таямнічае каралеўства” (нявызн.) (недаступная спасылка). Беларускае Радыё Рацыя (8 чэрвеня 2021). Архівавана з першакрыніцы 8 чэрвеня 2021. Праверана 8 чэрвеня 2021.
2. ↑ Сучасныя беларускія паэтэсы загучалі па-сербску (нявызн.). Саюз беларускіх пісьменнікаў (26 лютага 2018). Праверана 26 лютага 2018.
3. ↑ Каўняровіч М.. Саюз беларускіх пісьменнікаў прыняў новых сяброў (нявызн.). Беларускае Радыё Рацыя (10 кастрычніка 2018). Праверана 6 красавіка 2019.
4. ↑ Берлеж М. Беларуска-ўкраінскі мёд. Паэтычны // Звязда : газета. — Мн.: РВУ «Звязда», 30 сакавіка 2018. — В. 28677. — № 61. — С. 3.
5. ↑ Падвядзенне вынікаў фотаконкурсу “Мой Максім Багдановіч” (нявызн.) (недаступная спасылка). Лiтаратурны музей Максiма Багдановiча. Архівавана з першакрыніцы 28 снежня 2016. Праверана 27 снежня 2016.
6. ↑ Дзве прэміі на сёмым Стральцоўскім фэсце (нявызн.) (недаступная спасылка). Саюз беларускіх пісьменнікаў (17 лютага 2018). Архівавана з першакрыніцы 18 лютага 2018. Праверана 18 лютага 2018.

Літаратура

• Спрынчан А., Сучбелліт. ЖываЯ прэзэнтацыя, падзеленая ўзростам і Новым Годам // Белорусские новости: Мнение. 2009, студз. 24. 17:36 — Эл.рэсурс naviny.by
• Алеся Лапіцкая Якое месца займае паэзія ў сучасным жыцці? // Літаратура і мастацтва : газета. — Мн.: РВУ «Звязда», 18 лістапада 2016. — В. 4897. — № 46. — С. 6.
• Яна Будовіч Простыя рэчы. Як жыць у мезеі // Літаратура і мастацтва : газета. — Мн.: РВУ «Звязда», 7 мая 2021. — В. 5123. — № 18. — С. 16.

Спасылкі

• Паэтычны тэатр «Арт. С»
• Блог А. Спрынчан у ЖЖ
• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Аксана Спрынчан