Атыла Ёжэф
А́тыла Ё́жэф (венг.: József Attila; 11 красавіка 1905, Будапешт — 3 снежня 1937, Балатонсарса) — венгерскі паэт.
Біяграфія
Нарадзіўся на рабочай ўскраіне сталіцы. Бацька, выхадзец з Трансільваніі, пакінуў сям’ю, калі сыну было тры гады. Маці, якая працавала прачкай і прыбіральшчыцай, памерла ў 1919 годзе. Ёжэф падзарабляў з дзіцячых гадоў і змяніў мноства заняткаў, некалькі разоў спрабаваў пакончыць з сабой. Паступіў у 1924 годзе ў Сегедскі ўніверсітэт, дзе вывучаў філалогію, але быў выключаны за рэвалюцыйныя вершы. Затым вучыўся ў Венскім універсітэце (1925) і Сарбоне (1926—1927), дзе прачытаў Гегеля і Маркса, адкрыў для сябе паэзію Віёна. Вярнуўся на радзіму ў 1927 годзе, перажыў цяжкі нервовы зрыў. У 1930 годзе ўступіў у Венгерскую камуністычную партыю. У 1931 годзе пачаў цікавіцца псіхааналізам. У 1933 годзе быў выключаны з партыі сталіністамі. У 1935 годзе зноў перажыў глыбокую дэпрэсію, быў змешчаны ў псіхіятрычную лячэбніцу. У 1936 годзе пачаў выдаваць леварадыкальны часопіс «Довад» (венг.: Szép Szó). У 1937 годзе пазнаёміўся з Томасам Манам, прысвяціў яму верш. Пазней зноў апынуўся ў бальніцы. Скончыў самагубствам, кінуўшыся пад цягнік.
Творчасць
Першы зборнік вершаў «Папрашайка прыгажосці» (1922). Працаваў у жанрах санета, паслання, пейзажнай замалёўкі, балады, оды і інш. У ранніх творах істотны ўплыў экспрэсіянізму і сюррэалізму. Аўтар зборнікаў «Не я крычу» (1925), «Ні бацька, ні маці» (1929), «Пні карчуй і не скуголь» (1931), «Ноч ускраіны» (1932), «Мядзведжы танец» (1934), «Вельмі балюча» (1936). Паэзія мае выразны філасофскі характар, у ёй спалучаюцца гратэск і лірызм, адметная метрычнай і страфічнай разнастайнасцю, асацыятыўнасцю.
Беларускія пераклады
Верш «З чыстым сэрцам» пераклаў Мікола Аляхновіч[7].
Зноскі
- 1 2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых даных — 2011. Праверана 10 кастрычніка 2015.
- ↑ Attila Jozsef // Find a Grave — 1995. Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ Йожеф Аттила // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
- 1 2 Archivio Storico Ricordi — 1808. Праверана 3 снежня 2020.
- ↑ Йожеф Аттила // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 27 верасня 2015.
- ↑ (unspecified title) Праверана 10 ліпеня 2019.
- ↑ Галасы з-за небакраю: анталогія паэзіі свету ў беларускіх перакладах ХХ ст. Склад. М. Скобла. — Мн.: Лімарыус 2008. — 896 с.
Літаратура
- Іозеф Атыла. Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 1998. — Т. 7: Застаўка — Кантата. — 604 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0130-3 (т. 7), ISBN 985-11-0035-8.
Спасылкі
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Атыла Ёжэф
