Ганна Ленгрэн

Ганна-Марыя Ленгрэн, народжаная Malmstedt (шведск.: Anna Maria Lenngren; 18 чэрвеня 1754, Упсала — 8 сакавіка 1817, Стакгольм) — шведская паэтэса.

Бацька і брат Ганны-Марыі таксама былі паэтамі. Адным з яе найбольш вядомых вершаў з’яўляецца Några ord till min kära dotter, ifall jag hade någon («Саветы маёй дарагой дачкі…»). Напісала некалькі сатырычных вершаў — Hans nåds morgonsömn nåds morgonsömn («Яго светласці ранішняя дрымота») і Grevinnans besök («Візіт графіні»).

Біяграфія

Ганна-Марыя Ленгрэн нарадзілася 18 чэрвеня 1754 года ў старадаўнім шведскім горадзе Упсала. Яе бацька, паэт Magnus Brynolf Malmstedt (1724—1798) — быў прафесарам лацінскай мовы у Упсальскім універсітэце, маці — Märta Johanna Florin (ск. 1788). Бацька, член Мараўскай царквы займаўся дабрачыннай дзейнасцю; у 1772 годзе ён арганізаваў у сваёй хаце школу для бедных дзяцей. Брат Ганны-Марыі, Йохан Магнус (1749—1780) пісаў свецкія вершы.

У маладосці Ганна-Марыя Ленгрэн мела антырэлігійны настрой, цікавілася эпохай асветы. Яе гуманізм і імкненне да сацыяльнай справядлівасці сфармавалася пад уплывам бацькі[5]. Ганна-Марыя была прыхільніцай простага і сціплага ладу жыцця.

Бацька рана выявіў імкненне дачкі да заняткаў літаратурай. Ён даў ёй добрую адукацыю — Ганна-Марыя вывучала дома лацінскую і антычную літаратуру. Яе любімым паэтам быў Гарацый. У 1770-х гадах Ганна-Марыя пачала літаратурную дзейнасць, пісала эпіграмы, займалася перакладамі, пісала пад псеўданімамі артыкулы ў прэсе. У 1772 годзе апублікавала першы верш «På mademoiselle Anna Lovisa Pahls saliga hemfärds dag, den 14 Maji 1772, die Corona» пад сваім імем.

У 1776 годзе на замову герцага Карла, брата караля Швецыі, яна пераклала на шведскую мову французскую аперэту “Люсіль”. За зроблены пераклад яна была ўзнагароджана залатымі гадзіннікам герцагіняй Гедвігай Лізаветай Шарлотай Гальштэйн-Готорпскай.

Творы Ленгрэн карысталіся ў Швецыі вялікім поспехам. У 1774 годзе яна стала сябрам літаратурнага грамадства ў Уппсале. У 1775 годзе стала членам Каралеўскага таварыства навук і літаратуры ў Гётэбаргу [6].

У 1780 годзе Ленгрэн выйшла замуж за чыноўніка Карла Пятра Ленгрэна (1750—1827), галоўнага рэдактара шведскай газеты Stockholms-Posten. З 1778 года Ганна-Марыя публікавала свае творы ў гэтым выданні, але пасля вяселля і да 1780 года стала публікавацца там пад псеўданімам. Шлюб прывёў да вялікіх пераменаў у жыцці пісьменніцы. Яна друкавалася пад псеўданімамі, адмовілася ад сваіх поглядаў на інтэлектуальную эмансіпацыю жанчын. Сцвярджала, што жанчыны павінны пазбягаць інтэлектуальнай працы, на карысць выканання матчыных абавязкаў.

У свой час Ленгрэн арганізавала літаратурны салон, які стаў цэнтрам культурнага жыцця горада. Салон наведвалі шведскія паэты Карл Густаў аф Леапольд, Нільс фон Розенштейна, Міхаіл Франс Франс і інш.

Ленгрэн памерла 8 сакавіка 1817 года ад рака малочнай залозы ва ўзросце 62 гадоў, пахавана ў Стакгольме на могілках Царквы Святой Клары.

Літаратурная дзейнасць

Ганна-Марыя Ленгрэн дэбютавала як паэт у 1770-х гадах. У сваіх кароткіх творах яна выкарыстала сатыру, сарказм, і іронію, парадыравала пастарал, оперу і баладу.

Спадчына

Ганна-Марыя Ленгрэн з’яўляецца адной з самых вядомых паэтэс у гісторыі Швецыі. Пасля смерці паэтэсы, яе творы неаднаразова друкавалася на працягу ХIХ, ХХ і ХХI стагоддзяў.

Першым яе пасмяротным зборнікам быў зборнік пад назвай Skaldeförsök («Спробы паэзіі»). Яе перапіска з яе сябрам Густафос аф Леапольдам была апублікавана ў 1795—1798 гадах.

Бібліяграфія

Вершы

• På mademoiselle Anna Lovisa Pahls saliga hemfärds dag, den 14 Maji 1772, die Corona, Upsala, 1772
• Tankar vid det nya kyrko årets början 1772, Upsala veckotidningar, 1772, Upsala
• Klagan vid mademoiselle Anna Maria Bobergs graf den 3 Julii 1774, Upsala, 1774
• Afton-qväde, Upsala vecko-tidning, 1774
• Vid caffe-pannan
• Vid archi-biskopens . . . Magni Beronii graf, den 13 Ju-lii, 1775, Uppsala, 1775
• Herrans fruktan, grunden till then bästa vishet, . . . förklarad vid . . . Magni O. Beronii . . . begrafning . . ., Uppsala, 1778
• Impromptu, Lunds vecko-blad, 1775
• Thé-conseillen, Stockholm, 1777
• Öfver hans Kongl. höghets kronprinsens födelse den 1 november 1778, 1778
• Dröm, 1798
• Skaldeförsök, 1819
• Porträtterna (The Portraits)
• Grefvinnans besök (Visit from the Countess)
• Fröken Juliana (Miss Juliana)
• Hans nåds morgonsömn (His Grace’s morning snooze)
• Pojkarne (The Boys)
• Den glada festen (The happy party)
• Några ord till min kära dotter, ifall jag hade någon (Advice to my dear daughter, if I had one) 1794
• Andra tyger, andra seder! (Other fabrics, Other customs!)

Проза

• Contributions in Musikaliskt tidsfördrif, 1789—1791, 1793, 1796—1797, 1801, 1816
• Contributions in Sommarpromenaden, 1792, 1794—1797, 1801
• Contributions in Skaldestycken satta i musik, 1795, 1796, 1798, 1800, 1803, 1816

Пераклады

• J F Marmontel: Lucile operetta, 1776
• Zemire och Azor, Comedie ballet, 1778
• Publius Ovi-dius Naso, Dido til Eneas, Heroide, 1778
• C-S Favart: Arsene, comedie, 1779
• O Wolff: Snart döden skall det öga sluta, 1819

Літаратура

• Anna Maria Lenngren — Svenskt biografiskt handlexikon

Sv icon

• Anna Maria Lenngren — Nordisk Familjebok (2-е выданне)

Sv icon Зноскі ——

1. 1 2 3 Anna Maria Lenngren — 1917.
2. 1 2 3 Helga Trefaldighets kyrkoarkiv, Födelse- och dopböcker, SE/ULA/10392/C/2 (1705-1778), bildid: C0003851_00126 Праверана 9 красавіка 2018.
3. 1 2 Klara kyrkoarkiv, Död- och begravningsböcker, SE/SSA/0010/F I a/6 (1811-1828), bildid: C0056143_00057 Праверана 10 красавіка 2018.
4. ↑ Gravsten #66536 // Gravstensinventeringen — Sveriges släktforskarförbund. Праверана 1 чэрвеня 2018.
5. ↑ Magnus von Platen Anna Maria Lenngren (шведск.) . Svenskt biografiskt lexikon. Праверана 17 лістапада 2015.
6. ↑ Ann Öhrberg (2010). ““Fasa för all flärd, konstlan och förställning” Den ideala retorn inom 1700-talets nya offentlighet” (in sv). Samlaren 131 (5): 38–85. http://www.diva-portal.org/smash/get/diva2:438163/FULLTEXT01.pdf.

Спасылкі

• (шведск.) Samlade Skaldeförsök — Anna Maria Lenngren’s collected works
• Anna Maria Lenngren