Ежы Путрамант

Ежы (Юры) Путрамант, Путрамент (польск.: Jerzy Putrament; 14 лістапада 1910, Мінск — 23 чэрвеня 1986, Варшава) — польскі пісьменнік і грамадскі дзеяч. Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі ПНР (1953, 1955, 1964). Кавалер ордэна «Будаўнік Народнай Польшчы» (1974).

Біяграфічны нарыс

З сям’я асадніка, які з 1920-х трымаў фальварак Банева ў ваколіцах Дакудава. Скончыў Дзяржаўную гiмназiю iм. Караля Хадкевiча ў Лідзе (1929, вучыўся з 1925), філалагічны факультэт Універсітэта Стэфана Баторыя (1934). У час 2-й сусветнай вайны (1939—1945) — адзін с арганізатараў Саюза польскіх патрыётаў у СССР і 1-ай арміі Войска Польскага. З 1944 член Польскай рабочай партыі, з 1948 член ПОРП, з 1964 член ЦК ПОРП. Быў паслом ПНР у Швейцарыі (1945—1947) і Францыі (1947—1950). Сакратар Саюза пісьменнікаў ПНР (1960-я).

Творчасць

Выступае ў друку з 1932. Аўтар раманаў «Рэчаіснасць» (Rzeczywistość 1947), «Верасень» (Wrzesień 1951), «Ростані» (Rozstaje 1954), «Ноеў каўчэг» (Arka Noego 1961), «Пасынкі» (Pasierbowie 1963), «Малаверныя» (Małowierni 1967), «Дзік» (Odyniec 1964), «Пушча» (1966), «Болдын» (1969). Выступаў як навеліст (зборнік «Святая куля», Święta kulo 1946, і інш.), публіцыст, пісаў нарысы. Яну належыць кніга ўспамінаў «Паўвека» (Pół wieku т. 1-4, 1961—1970), у т.л. пра Ліду 1930-х i лідскую гiмназiю. Для творчасці Ежы Путрамента характэрныя вастрыня праблематыкі, драматызм канфліктаў і дынамічнасць падзей, схільнасць да палемічнай завостранасці.

Быў знаёмы з М. Танкам, высока ацаніў яго творчасць, Ч. Мілашам.

Творы

Паэзія

• 1934 — Wczoraj powrót
• 1937 — Droga leśna
• 1944 — Wojna i wiosna
• 1951 — Wiersze wybrane

Проза

• 1936 — Struktura nowel Prusa
• 1946 — Święta kulo
• 1947 — Rzeczywistość
• 1951 — Wrzesień
• 1952 — Notatnik chiński
• 1953 — Od Wołgi do Wisły
• 1954 — Rozstaje
• 1955 — Trzy powroty
• 1956 — Notatki polemiczne
• 1956 — Dwa łyki Ameryki
• 1956 — Wakacje
• 1957 — Wypadek w Krasnymstawie
• 1957 — Trzynasty z Wesołka
• 1958 — Strachy w Biesalu
• 1959 — Kronika obyczajów
• 1959 — Fiołki w Neapolu
• 1961 — Arka Noego
• 1961 — Arkadia
• 1961 — Chińszczyzna
• 1961 — Pół wieku, t. I
• 1961 — Pół wieku, t. II
• 1963 — Cztery strony świata
• 1963 — Pasierbowie
• 1964 — Odyniec
• 1966 — Puszcza
• 1967 — Małowierni
• 1969 — Bołdyn

Беларускія пераклады

На беларускую мову творы Путраманта перакладалі М. Танк[9], У. Дамашэвіч[9], Я. Міско[9], С. Суднік, П. Стэфановіч[9].

Зноскі

1. 1 2 Jerzy Putrament // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
2. 1 2 Jerzy Putrament // Brockhaus Enzyklopädie / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag Праверана 9 кастрычніка 2017.
3. 1 2 The Fine Art Archive — 2003. Праверана 1 красавіка 2021.
4. ↑ Путрамент Ежи // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
5. ↑ Нямецкая нацыянальная бібліятэка, Берлінская дзяржаўная бібліятэка, Баварская дзяржаўная бібліятэка і інш. Record #118597191 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 30 снежня 2014.
6. ↑ (unspecified title) Праверана 29 мая 2021.
7. ↑ (unspecified title) Праверана 6 мая 2021.
8. ↑ (unspecified title) Праверана 8 мая 2021.
9. 1 2 3 4 Путрамент Ежи // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 518. — 737 с.

Літаратура

• Сліўкін В. Найстаражытнейшыя пасяленьні Лідчыны // Лідскі летапісац № 6;
• Каўка А. Недыпламатычныя нататкі: Польскі дзёньнік беларуса // Дзеяслоў № 24;
• Горский И. К. Творческий путь Е. Путрамента // Современная польская литература, -М.: 1953;
• Wisłowska М. Putrament, Warsz., 1966.

Спасылкі

• Урбановіч У. Ежы Путрамант. 100 год з дня нараджэння
• Путрамант Ежы. Паўвеку. Пераклад з польскай Станіслава Судніка
• Путрамант Ежы. Паўвеку. Вайна. Пераклад з польскай Станіслава Судніка