wd wp Пошук:

Мары дэ Гурнэ

Мары́ дэ Гурнэ́ (франц. Marie de Gournay; 6 кастрычніка 1565, Парыж, Каралеўства Францыя — 13 ліпеня 1645, Парыж, Каралеўства Францыя) — французская пісьменніца, перакладніца і філосаф. Яна выступала за доступ жанчын да адукацыі. Сярод яе твораў — «Роўнасць мужчын і жанчын» (1622) і «Жаночае гора» (Les femmes et Grief des dames, 1626). Яна таксама адрэдагавала і выдала зборнік эсэ Мішэля дэ Мантэня пасля яго смерці.

Біяграфія

Мары нарадзілася ў Парыжы ў 1565 годзе ў сям’і Гіёма Лё Жарса, феадала і скарбніка караля Генрыха III. Пасля смерці бацькі ў 1577 годзе сям’я Мары пераехала ў Гурнэ-сюр-Аронд[6].

Мары была самавучкай. Самастойна вывучала гуманітарныя навукі і лаціну. Падчас вучобы Мары адкрыла для сябе Мішэля дэ Мантэня. У 1588 годзе Мары пазнаёмілася з ім асабіста: яны выпадкова сустрэліся ў Парыжы, пасля чаго Мантэнь назваў Мары «прыёмнай дачкой»[7].

У 1591 годзе, пасля смерці маці, Мары пераехала ў Парыж, пакінуўшы радавы маёнтак сваім братам.

У 1592 годзе, пасля смерці Мантэня, яго жонка перадала Мары копіі эсэ мужа. У 1595 годзе Мары дэ Гурнэ апублікавала першае выданне яго эсэ[8].

Яна пасялілася ў Парыжы, збіраючыся зарабляць на жыццё пісьменніцкай працай[9].

У Парыжы М. дэ Гурнэ пазнаёмілася з Юстам Ліпсіем, які адкрыў яе Еўропе як пісьменніцу. Мары пісала для каралевы Марго, Генрыха IV, Марыі Медычы і Луі XIII і, такім чынам, знайшла сабе моцных заступнікаў. Мары дэ Гурнэ быў запрошаная ў салён каралевы Марго і атрымлівала рэгулярную фінансавую падтрымку[10].

Мары памерла ў 1645 годзе ва ўзросце 79 гадоў і была пахавана ў храме Сент-Эсташ у Парыжы[11].

Мары дэ Гурнэ стала першай жанчынай у Францыі, якая зрабіла ўклад у літаратурную крытыку[12].

Творчасць

Мары дэ Гурнэ апублікавала сваю першую кнігу ў 1594 годзе, і яна называлася «Шпацыр спадара дэ Мантэня» (Le Proumenoir de Monsieur de Montaigne). Першы паэтычны твор з’явіўся ў 1588 годзе[13].

Мары пераклала на французскую мову Гая Салюстыя, Авідзія, Вергілія і Тацыта. Яна таксама напісала некалькі вершаў і адаптавала П’ера дэ Рансара. У 1616 годзе яна выдала зборнік перакладаў вершаў, у прадмове да якога абвергла выказванне Малерба аб неабходнасці ачышчэння французскай мовы. Мары абвінавачвалі ў састарэлых поглядах, а саму яе абражалі «старой дзевай». У адказ на крытыку Мары апублікавала «Роўнасць мужчын і жанчын», якую прысвяціла Ганне Аўстрыйскай[14].

У сваёй кнізе Le Promenoir de M. de Montaigne qui traite de l’amour dans l’œuvre de Plutarque, апублікаванай у 1626 годзе, яна даследуе праблему небяспекі, з якой сутыкаюцца жанчыны, калі становяцца залежнымі ад мужчын. Дзякуючы невялікай пенсіі, якую плаціў ёй кардынал Рышэльё, яна змагла апублікаваць апошнюю рэдакцыю эсэ Мантэня ў 1635 годзе[15].

У эсэ «Гора дамаў» Мары скардзілася, што жанчыны не могуць валодаць уласнасцю, быць свабоднымі або мець доступ да дзяржаўных пасадаў. Яна сцвярджала, што адукаваныя жанчыны маюць такое ж права быць пачутымі, як і адукаваныя мужчыны. Як і Рэнэ Дэкарт, Мары аддзяляла розум ад цела і сцвярджала, што розум жанчыны такі ж моцны, як і розум мужчыны[16].

Творы

  • 1588: un sonnet et une ode dans les «Regrets funèbres sur la mort d’Aymée» у Œuvres de Pierre de Brach (Le Tombeau d’Aymée)

  • 1594: Le Proumenoir de Monsieur de Montaigne

  • 1595: Préface sur les Essais de Michel, seigneur de Montaigne, Les Essais de Michel Seigneur de Montaigne

  • 1595: hommage en prose en Jean de Sponde, dans Response du Feu Sieur de Sponde…

  • 1598: Preface sur les Essais de Michel, seigneur de Montaigne, Les Essais de Michel Seigneur de Montaigne

  • 1608: Bienvenue de Monseigneur le duc d’Anjou

  • 1610: Adieu de l’Ame du Roy de France et de Navarre Henry le Grand, avec la Défense des Peres Jesuites

  • 1619: Versions de quelques pièces de Virgile, Tacite, Salluste, avec l’Institution de Monseigneur, frere unique du Roy (comprend également un «traicté sur la Poësie»)

  • 1620: Eschantillons de Virgile

  • 1620: deux poèmes dans Les Muses en deuil

  • 1621: Traductions. Partie du Quatriesme de l’Eneide, avec une oraison de Tacite, et une de Saluste

  • 1622: Égalité des Hommes et des Femmes

  • 1624: Remerciement, au Roy

  • 1626: L’ombre de la Damoiselle de Gournay — œuvre composée de mélanges — L’homme est l’ombre d’un songe & son œuvre est son ombre qui comprend

  • 1628: trois poèmes, in Recueil de plusieurs inscriptions proposées pour remplir les Tables d’attente estans sous les statues du Roy Charles VII et de la Pucelle d’Orléans…

  • 1634: Les Advis, ou les Presens de la Demoiselle de Gournay (ajoute à L’Ombre: Discours sur ce livre à Sophrosine, Oraison du Roy à S. Louys durante le siège de Rhé, Première delivrance de Casal, De la temerité et la traduction du VIe livre de l’Énéide)

  • 1635: un poème, in Le Sacrifice des Muses

  • 1635: un poème, in Le Parnasse royal

  • 1641: réédition des Advis

  • 1642: deux épigrammes, in le Jardin des Muses

  • 1644: une épigramme, у l’Approbation du Parnasse qui précède Les Chevilles de Me Adam Menuisier de Nevers.

Зноскі

  1. 1 2 Czech National Authority Database Праверана 30 жніўня 2020.
  2. 1 2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых даных — 2011. Праверана 10 кастрычніка 2015.
  3. 1 2 Marie le Jars de Gournay // FemBio: Банк інформації про видатних жінок, Frauendatenbank, Банк данных о выдающихся женщинах, Görkəmli qadınlar haqqında məlumat bankı Праверана 9 кастрычніка 2017.
  4. Нямецкая нацыянальная бібліятэка, Берлінская дзяржаўная бібліятэка, Баварская дзяржаўная бібліятэка і інш. Record #118964968 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 15 снежня 2014.
  5. Нямецкая нацыянальная бібліятэка, Берлінская дзяржаўная бібліятэка, Баварская дзяржаўная бібліятэка і інш. Record #118964968 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 31 снежня 2014.
  6. Dezon-Jones Elyane, Marie de Gournay. Fragments d’un discours féminin, Paris, José Corti, 1988.
  7. Fogel Michèle, Marie de Gournay, itinéraires d’une femme savante, Paris, Fayard, 2004.
  8. Schiff Mario, La Fille d’alliance de Montaigne, Marie de Gournay, Paris, Honoré Champion, 1910, https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k1105z
  9. Noiset Marie-Thérèse, «Marie de Gournay et le caprice des siècles», Études françaises, vol. 29, n° 3, 1993, p. 193—205.
  10. Noiset Marie-Thérèse, «Marie de Gournay et le caprice des siècles», Études françaises, vol. 29, n° 3, 1993, p. 193—205.
  11. Louise Amazan, Marie de Gournay, la voie de la sagesse, Libération, 8 octobre 2021, https://www.liberation.fr/culture/livres/marie-de-gournay-la-voie-de-la-sagesse-20211008_FR527ARSLVDANPXRP6XWNVDBUQ/?
  12. Noiset Marie-Thérèse, «Marie de Gournay et le caprice des siècles», Études françaises, vol. 29, n° 3, 1993, p. 193—205.
  13. Venesoen Constant, «Mademoiselle de Gournay» in Études sur la Littérature féminine du XVIIe siècle,Birmingham, Summa, 1990,p. 13-42.
  14. Venesoen Constant, «Mademoiselle de Gournay» in Études sur la Littérature féminine du XVIIe siècle,Birmingham, Summa, 1990,p. 13-42.
  15. Beaulieu J.P., Fournier H. «Pratiques Dialogiques et réécriture dans l’œuvre de Marie de Gournay», Neophilologus, volume 82, number 3 (1998), 357—367.
  16. Beaulieu J.P., Fournier H. «Pratiques Dialogiques et réécriture dans l’œuvre de Marie de Gournay», Neophilologus, volume 82, number 3 (1998), 357—367.
Тэмы гэтай старонкі: Катэгорыя·Пісьменнікі паводле алфавіта Катэгорыя·Паэтэсы Францыі
Змесціва гэтай старонкі з праектаў амерыканскага фонда «Вікімедыя» дасяжнае пад сукупнай ліцэнзіяй CC BY-SA 3.0 і GFDL.

Энцыклапедычны партал «Пісьменства беларускве» piśmienstva.viedy.be