Мікола Лупсякоў
Мікола (Мікалай Радзівонавіч) Лупсяко́ў[1] (4 сакавіка 1919, Масква — 12 лютага 1972, Мінск) — беларускі пісьменнік.
Біяграфія
Нарадзіўся 4 сакавіка 1919 года ў Маскве ў сялянскай сям’і.
У 1921 годзе сям’я з Масквы вярнулася на радзіму — у вёску Папаратнае (цяпер — у Жлобінскім раёне). У 1932 годзе сям’я пераехала ў суседнюю вёску Вішанькі, дзе бaцькa — колішні мaтpoc лiнкopa «Пeтpaпaўлaўcк», a пaзнeй лeдaкoлa «Тaймыp» — пpaцaвaў cтapшынёй кaлгaca.
У 1935 годзе паступіў на рабфак пры Белдзяржуніверсітэце, а ў 1936 годзе — на літаратурны факультэт Мінскага педагагічнага інстытута, які скончыў у 1941 годзе.
У 1941 годзе мабілізаваны ў Чырвоную Армію. Пасля заканчэння ў 1942 годзе Смаленскага артылерыйскага вучылішча актыўна ўдзельнічаў у баях пад Масквой, на Цэнтральным і Варонежскім франтах, у бітвах пад Курскам і Харкавам, дзе ў сакавіку 1943 года быў цяжка паранены. Пасля лячэння пісьменнік быў дэмабілізаваны з дзеючай арміі[2].
Працаваў у газеце «Казахстанская правда(руск.) бел.» (1943—1944), рэдакцыях часопісаў «Беларусь» (1944—1945) і «Бярозка» (1945—1949). Сябра Саюзу пісьменнікаў СССР з 1944 года.
Памёр 12 лютага 1972 года ад сардэчнага прыступу, не дажыўшы менш за месяц да свайго 53-годдзя. Пахаваны ў Мінску на Чыжоўскіх могілках.
Творчасць
Пісаць пачаў яшчэ ў школе. Пры падтрымцы Кузьма Чорнага ў 1935 годзе надрукаваў у альманаху «Аднагодкі» апавяданне «Нeчaкaнae».
Пасля дэмабілізацыі і вяртання ў Беларусь выдаў зборнікі апавяданняў «Першая атака» (1944), «Апавяданні» (1947), «Мост» (1947), «Дружба» (1952), «Чырвоны бераг» (апавяданні і нарысы, 1954), «Дняпроўская чайка» (1957, 1988), «Паядынак» (1957), «У вераб’іную ноч» (1958), «Ля пераправы» (1959), «Прырэчча» (аповесць і апавяданні, 1961), «На берагах Дняпра» (1966), Выбраныя творы (1968). Пасля смерці пісьменніка выйшлі зборнікі апавяданняў «Міхалаў дуб» (1974), «Дняпроўская чайка» (1988).
Для дзяцей выйшлі кніжкі апавяданняў «Разведчыкі» (1949), «На вірах» (1974) і аповесць «Я помню…» (1964).
Пераклаў на беларускую мову асобныя творы Дж. Лондана, У. Гаршына(руск.) бел., П. Паўленкі(руск.) бел., А. Гайдара, У. Курачкіна(руск.) бел. і іншыя.
Цікавыя факты
Кузьма Чорны, які вельмі клапаціўся аб чысціні беларускай мовы[3] і які дапамог маладому аўтару выступіць у друку, перад смерцю з жалем і расчараваннем занатуе ў сваім «Дзённіку», што Лупсякоў, як і большасць іншых беларускіх пісьменнікаў, так і не авалодаў належным чынам беларускай мовай[4].
Узнагароды
Узнагароджаны ордэнам Айчыннай вайны I ступені і медалямі.
Зноскі
- ↑ Беларусь, 1995
- ↑ Серафім Андpaюк. Мiкoлa Лyпcякoў. — Мiнcк: Пoлымя, 2007. — № 3 (929). — С. 172—173.
- ↑ Кузьма Чорны. Небеларуская мова ў беларускай літаратуры — Мінск: Узвышша, 1928. — № 5.
- ↑ Кузьма Чорны. Дзённік. — Мінск: Полымя, 1988. — № 4. — С.155-163.
Літаратура
- Лупсяко́ў Мікола (Мікалай Радзівонавіч) // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 438. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.