wd wp Пошук:
    ⬜

    Юрый Анатольевіч Рыдкін

    Юрый Анатольевіч Ры́дкін (нар. 8 красавіка 1979, Гомель, Беларуская ССР) — паэт, празаік, калажыст, даследчык бот-паэзіі (жанру «размоў з ботамі»).

    Біяграфія

    З 1986 па 1996 навучаўся ў агульнаадукацыйнай школе № 3 горада Гомеля.

    З 1996 па 2004 вучыўся на беларускім аддзяленні філалагічнага факультэта Гомельскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Францыска Скарыны.

    6 кастрычніка 1998 года здзейсніў спробу самагубства, саскочыўшы з чыгуначнага моста ў Гомелі, у выніку чаго атрымаў траўму пазваночніка і пазбавіўся здольнасці хадзіць[1][2]. У далейшым траўмагаварэнне стане асаблівасцю творчасці Рыдкіна[sources 1].

    Творчасць

    Аўтар[3][4][5] гіперспасылачнай паэзіі, канцэпцыю, спецыфіку і метад стварэння якой адлюстраваў у маніфесце[6]. Па меркаванню Яўгены Рыц(руск.) бел., яна прадстаўляе сабой корпус эксперыментальных мультымедыйных твораў, дзе невідавочныя і асацыятыўныя выявы схаваны за клікабельным тэкстам. Гэты праект літаратурны крытык называе віртуальным помнікам няздзейсненай віртуальнай рэальнасці і пакаленню позных дзевяностых і ранніх нулявых, выгадаванаму на ідэі інтэртэксту[sources 2]. Кандыдат філалагічных навук Кацярына Абросімава[7] адзначае, што «ў гіпертэкставай паэзіі Ю. Рыдкіна прадстаўлены спасылкі на разнастайныя медыя: тэксты, фільмы і выявы розных эпох і стылей, звязаныя з вершамі аўтара на ўзроўні асацыяцый, падтэксту»[sources 3]; гэтыя вершы «цалкам ахоплены гіпертэкставай разметкай і кожны вершаблок звязаны з пэўным медыя, што стварае спецыфічную структуру»[sources 4]; «аўтарскі тэкст і інтэрнэт-рэсурсы <…> становяцца, па сутнасці, раўнапраўнымі ўдзельнікамі паэтычнай камунікацыі»[sources 5]. У англамоўным даследаванні Абросімава сумесна з Ірынай Куламіхінай[8] разбіраюць гіпертэкставыя творы Рыдкіна і ўгледжваюць у іх эстэтычныя паказчыкі, якія стасуюцца з «нулявой ступенню пісьма» — мовай, свабоднай ад знакаў ідэалогіі[sources 6]. У чэшскім даследаванні, прысвечаным медыяпаэзіі і біякібермастацтву, доктар навук Jana Kostincová[9] піша, што Юрый Рыдкін стварае мульцімадальную паэзію, выкарыстоўваючы штучны інтэлект і развіваючы інтэртэкставую гульню[sources 7]. Паэт Антон Ачыроў[10] называе Юрыя Рыдкіна дзіўным персанажам і вельмі цікавым аўтарам, які даследуе ўплыў новых тэхналогій на паэтычны тэкст[sources 8].

    Стансавая лірыка паэта футуралагічнай накіраванасці.

    У рамках «бот-паэзіі»[sources 9], як яе абазначыў літаратурны крытык Леў Аборын(руск.) бел., Рыдкін правёў шэраг мастацкіх дыялогаў са штучным інтэлектам віртуальнага галасавога памочніка «Аліса», сеткавага бота «Уільям Шэкспір» і іншых праграм. Сам аўтар называе свае art-размовы з ботамі — біякібермастацтвам ці бот-нон-фікшн. Яго працы прадстаўляюць сабой скрыншоты, утвораныя ў творчым онлайн-дыялогу з віртуальнымі суразмоўцамі ў рэжыме ўзаемазалежнай непрадказальнасці[11].

    У Facebook паэт правёў мастацкі дыялог з COVID-19, скрыншоты гэтых fb-пастоў пад агульнай назвай «COVID-POETRY»[12] былі апублікаваны ў літаратурна-мастацкім альманаху.

    Зрабіў шэраг фотакалажаў, якія былі адзначаны ўвагай фотамастака Васіля Ламакіна(руск.) бел. і тэарэтыка мастацтва Тэймура Даімі(руск.) бел.. Пры стварэнні эксперыментальных фотапрацаў аўтар выкарыстоўвае праграмы ACDSee(руск.) бел., Microsoft Paint(руск.) бел. і FaceApp(руск.) бел..

    Аўтар літаратурна-крытычных артыкулаў, прысвечаных прозе Маргарыты Меклінай, Уладзіміра Папернага(руск.) бел., Аляксандра Ўланава(руск.) бел. і Вадзіма Месяца(руск.) бел., паэзіі Тані Скарынкінай, Марыі Сцяпанавай(руск.) бел., Алы Гарбуновай(руск.) бел., Ірыны Шастакоўскай(руск.) бел., Ірыны Котавай(руск.) бел., Ліды Юсупавай(руск.) бел., Віктара Лісіна(руск.) бел. і іншых пісьменнікаў.

    Пераклаў на беларускую мову апавяданне Данііла Хармса(руск.) бел. «Перашкода»[13] і апавяданне Эдуарда Лімонава «Карабель пад чырвоным сцягам»[14], а таксама главу «Ultima Thule(руск.) бел.»[15] з апошняга і незавершанага рускага рамана Ўладзіміра Набокава.

    Публікаваўся ў друкаваных і сеткавых выдавецтвах: «Трансліт(руск.) бел.», «Новы свет(руск.) бел.», «Сцяг(руск.) бел.», «Волга(руск.) бел.», «Цырк ”Алімп”(руск.) бел.», «Топас(руск.) бел.», «Сеткавая славеснасць(руск.) бел.», «Homo Legens(руск.) бел.», «Паўтоны(руск.) бел.», «Ф-пісьмо(руск.) бел.», «Ліterraтура(руск.) бел.», «Метачасопіс(руск.) бел.», «Textura», «Stenograme», «Sygma», «Post(non)fiction», «Дыскурс», «Кастапраўда», «Артыкуляцыя», «Новая рэальнасць», «Наша філасофія», «Постмадэрн», на сайце выдавецтва «Новы літаратурны агляд(руск.) бел.»[16][17].

    Працы паэта экспаніраваліся на выставе «Паэзія любымі сродкамі», якая была прысвечана новым readymade-тэхналогіям у паэзіі, створанай пры дапамозе інтэрнэт-пошукавікоў, разнастайных аб’ектаў, газетных артыкулаў і іншага[18]. Фотаработы аўтара прадстаўлены ў віртуальных галерэях разнастайных медыяпраектаў[19][20][21][22].

    Юрый Рыдкін шырока цытуецца сучаснікамі[23][24][25][26][27][28].

    Крытычныя адзнакі

    Літаратурны крытык Аляксей Канакоў(руск.) бел. называе Ю. Рыдкіна стваральнікам кіберзаумі[29], параўноўвае штодзённасць яго fb-публікацый з творчай плоднасцю паэта і мастака Зміцера Прыгава(руск.) бел.. Пры даследаванні працаў Рыдкіна крытык абапіраецца на тэорыю лінгвіста і семіётыка Юрыя Сцяпанава(руск.) бел. аб трохмернасці прасторы мовы і бачыць у art-дыялогах Рыдкіна з ботамі прагматыку аўтарскага жэсту, падрабязна аналізуе яго паэтычны бот-цыкл «1968-2018»[30], прысвечаны пяцідзесяцігоддзю Майскіх падзей у Францыі 1968. Рэцэнзент лічыць заўсёдны правал камунікацыі падставай для паэтычнага вымярэння Юрыя Рыдкіна, а праблематыку яго твораў — атрыманай у спадчыну ад п’ес А. П. Чэхава і вершаў Льва Рубінштэйна(руск.) бел.. На думку літаратуразнаўцы, праект Рыдкіна эстэтычна пераклікаецца з «генератыўнай паэтыкай» Жагуна(руск.) бел. і «Дорай Вей» Арсенева(руск.) бел.. Канакоў бачыць у творчасці Рыдкіна біхевіярысцкае даследаванне, аб’ектам якога стала ўся сучасная руская паэзія, а сам аўтар свядома ператварыўся ў бота рускай літаратуры дзеля дэманстрацыі ўсёй глыбіні адчужэння, якое ахапіла сучасных людзей. Крытык адзначае, што, нягледзячы на праграмныя заявы Рыдкіна аб неабходнасці эмансіпацыі машыннага, аб зліцці біялагічнага і кібернетычнага, у яго тэкстах адчуваецца нешта вельмі чалавечае[sources 10].

    Літаратурны крытык Марыя Маліноўская(руск.) бел. даследуе вершы Ю. Рыдкіна і звяртае ўвагу на тое, як паэт асэнсоўвае траўмагаварэнне праз антыжыццё ў віртуальнай рэальнасці з лічбавымі чалавекападобнымі сутнасцямі. Рэцэнзент бачыць у гэтым асэнсаванні адсутнасць Іншага і зрашчэнне суб’екта з гэтай адсутнасцю. У рыдкінскай паэзіі традыцыйныя катэгорыі «Я» і «Ты» расшчэплены і не маюць ні адпраўшчыка, ні адрасата, што можа быць зразумета і як смерць, і як бессмяротнасць. Тэма смерці бачна і ў кампазіцыі тэксту, дзе яго фрагменты нібыта знішчаюць адзін другога і размешчаны не па леваму краю пачатка, а па праваму краю канца старонкі. Жыццё чалавека-бота ў паэзіі Рыдкіна быццам праходзіць праз мытарствы, недаступныя ўспрыманню жывых, і мову з гэтай пазіцыі літаратуразнаўца лічыць унікальнай[sources 11].

    Паэт, літаратурны рэдактар Андрэй Фаміцкі(руск.) бел. аналізуе паэму «Софт» як тэкст, напісаны стансавымі строфамі, дзе аўтар прыдумляе электронныя неалагізмы тэхнагеннай эры і ўспрымае знаходжанне лірычнага героя (што стаў часткай праграмнага кода) у кампутарным свеце як зацьменне, як смерць. Крытык лічыць канфліктнае развіццё паэмы нестандартным, а кожную страфу ў ёй разглядае як самастойны твор пры адзінай інтанацыйнай і тэматычнай аснове яе частак. Рэцэнзент бачыць у паэме спасылкі да тэксту «Бой пры Мадабалхане» Фёдара Свароўскага(руск.) бел. і да кінафільму «Анон(руск.) бел.» Эндру Нікола(руск.) бел.. Крытык мяркуе, што сёння Рыдкін піша так, як людзі будуць размаўляць заўтра[sources 12].

    У 2019 годзе на старонках часопіса «Сцяг» адбылася дыскусія, прысвечаная новаму літаратурнаму пакаленню. Літаратурны крытык Уладзімір Каркуноў(руск.) бел. аднёс Юрыя Рыдкіна да пакалення, якое нешта змяняе ў літаратуры, і адзначыў, што размовы з ботамі становяцца асновай паэтыкі Юрыя Рыдкіна. Літаратуразнаўца бачыць у гэтым спалучэнне паэзіі і матэматыкі, алгарытмічны шок ад сутыкнення жывога і запраграміраванага, спробу зрабіць паведамленне не просталінейным[sources 13].

    На думку літаратурнага крытыка і літаратуразнаўцы Юліі Падлубнавай(руск.) бел., у кіберпаэме «Ботие» прысутнічае спалучэнне і спантаннае чаргаванне розных фрагментаў мовы, што ператварае выказванне аўтара ў дынамічную і драматычную з’яву як складаны і незавяршальны працэс віртуалізацыі быцця і цялеснасці ў пункце перакрыжавання дыскурсаў, у пагранічнасці[sources 14]. Крытык адзначае, што Рыдкін як медыямастак сумяшчае пасродкам сучасных тэхналогій сваю фотавыяву з разнастайнымі суб’ектамі, прадметнымі канфігурацыямі і візуальнымі цытатамі, лёгка змяняючы пол, узрост і параметры цела, раздвойваючыся, растройваючыся і разувасабляючыся, пранікаючы туды, куды фізічна трапіць немагчыма. Літаратуразнаўца ўгледжвае ў вершы «Вверх тормашками стул рогат» дасылкі да паэтыцы метарэалізму[sources 15].

    Літаратурный крытык Таццяна Бонч-Асмалоўская(руск.) бел., аналізуючы «Размову з ботам», параўноўвае праграму-суразмоўцу паэта — з віртуальнай Галатэяй і бачыць у яе непрадказальных і смелых выказваннях прыкметы фемінізму, які з цягам часу павінен стаць віртуальным падмуркам для эмансіпацыі ўжо рэальных жанчын[sources 16].

    Паэтэса і літаратуртрэгер (ад ням.: literaturträger — «носьбіт літаратуры», утворана па аналогіі з ням.: kulturträger — «носьбіт культуры») Галіна Рымбу(руск.) бел. лічыць «Размову з ботам» асабліва цікавай і адносіць яе да тэхнікі found poetry[sources 17].

    Літаратуразнаўца, прафесар Алена Зейферт(руск.) бел. ацэньвае аповесць «Рэпрэсаваны стук» як раман-п’есу, у якой празаік шырока і глыбока прадэманстраваў сінхронныя перакрыжаванні розных вымярэнняў рэальнасці. Крытык лічыць гэтае пісьмо эксклюзіўным, дзе тое ці іншае слова прадстаўляе сабой міні-тэатр[sources 18].

    Паэт і мастак Васіль Ламакін у аналізе фотакалажаў Ю. Рыдкіна зыходзіць з філасофскай працы Мішэля Фуко «Словы і рэчы(фр.) бел.» і ацэньвае дадзеныя калажы на падставе спецыфікі чалавека Адраджэння і чатырох тыпаў падабенства рэчаў свету: спадарожнічання (замыкання на самім сабе), эмуляцыі (падваення), аналогіі (адлюстравання) і сімпатыі (счаплення з самім сабой)[sources 19].

    Мастак і тэарэтык мастацтва Тэймур Даімі мяркуе, што фотакалажы Ю. Рыдкіна знаходзяцца па-за межамі любога экспертнага фармату і праводзіць аналогію з калажамі Сяргея Параджанава. Даімі лічыць працы Рыдкіна лагічным вынікам яго эксперыментальных твораў у вобласці літаратуры, калі аўтар перайшоў ад вербальнага выказвання да візуальнага. Чорны фон фотакалажаў Рыдкіна для Даімі з’яўляецца прыкметай метафізічнага неспакою ў духу Караваджа. Мастацтвазнаўца бачыць у іх эклектычны прыём, ніяк не звязаны з постмадэрнізмам[sources 20].

    Прызнанне

    Публікацыя Юрыя Рыдкіна «Паміж жывым і штучным. Зліццё лічбавых тэхналогій з чалавекам, пісьменнікам і літаратурай» прызнана прафесіяналамі «Часопіснай залы(руск.) бел.» лепшай у жніўні 2021 года[31].

    Заўвагі

    1. ↑ Падборка fb-пастоў Ю. А. Рыдкіна. Антыюбілей: 20 гадоў з моманту маёй гібелі 06. 10. 2018
    2. ↑ Інтэрв’ю выдавецтву «Такія справы» 29. 01. 2020.
    3. ↑ Канакоў А. А. Руская паэзія ў эпоху bot-to-bot-камунікацыі 2018 // Colta.
    4. ↑ Фаміцкі А. А. Рэцэнзія на паэму «Софт» 2019 // Топас.
    5. ↑ Рыдкін Ю. А. Выйсці са строю: «Салодкі» іншы, альбо Паэтычны ботагалізм 2019 // Цырк «Алімп».
    6. ↑ Рыдкін Ю. А. Маніфест гіперспасылачнай паэзіі 2016.
    7. ↑ Абросімава Кацярына Аляксееўна // Омскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Ф. М. Дастаеўскага.
    8. ↑ Куламіхіна Ірына Валянцінаўна // Омскі дзяржаўны ўніверсітэт імя П. А. Сталыпіна.
    9. ↑ Jana Kostincová // Універсітэт Градзец-Кралавэ.
    10. ↑ Антон Ачыроў // Новая карта рускай літаратуры.
    11. ↑ Рыдкін Ю. А. Паміж жывым і штучным. Зліццё лічбавых тэхналогій з чалавекам, пісьменнікам і літаратурай у перыёдыцы першай паловы 2021 года // Сцяг.
    12. ↑ Рыдкін Ю. А. COVID-POETRY 2020.
    13. ↑ Хармс Д. І. Перашкода / Пераклад Юрыя Рыдкіна 2020.
    14. ↑ Лімонаў Э. В. Карабель пад чырвоным сцягам / Пераклад Юрыя Рыдкіна 2020.
    15. ↑ Набокаў У. У. Ultima Thule / Пераклад Юрыя Рыдкіна 2020.
    16. ↑ Рэпублікацыя
    17. ↑ Рэпублікацыя
    18. ↑ 25 снежня галерэя «Вікторыя» падвяла вынікі сваёй штогадовай прэміі ў вобласці самарскага сучаснага мастацтва 2020 // ART Вузел.
    19. ↑ Рыдкін Ю. А. Дэсуб’ектывацыя 2022 // Трансліт.
    20. ↑ Рыдкін Ю. А. Лічбавыя мроі 2021.
    21. ↑ Рыдкін Ю. А. Кранутыя суб’екты 2021.
    22. ↑ Рыдкін Ю. А. Прыжыванне іншароднага 2019.
    23. ↑ Зейферт А. І. Інтэлігентнасць як добразычлівасць (вопыт інтэрпрэтацыі сэнсу) Архівавана 8 сакавіка 2022. Серыя «Інтэлігенцыя і сучаснасць», выпуск XX, Масква, 2019, с. 65-66 // Расійскі дзяржаўны гуманітарны ўніверсітэт.
    24. ↑ Хрушчова Н. А. Метамадэрн у музыцы і вакол яе. М.: Рыпол-класік, 2020, с. 110, 150, 159 ISBN 978-5-386-13540-9.
    25. ↑ Аборын Л. У. Дайджэст самага галоўнага ў кніжным інтэрнэце 2020 // Горкі.
    26. ↑ Давыдаў Д. М. Літаратурны агляд 2019 // Ліterraтура.
    27. ↑ Крычэўскі П. З. Уцёкі з жывых тканін мовы 2020.
    28. ↑ Чэмбержы Д. А. Інсталяцыя як візуальна-камунікатыўная практыка стварэння сучаснай мастацкай прасторы (с. 183 — Рыдкін Ю. МЕТАmodernism: пераклічкі ўнутраныя і знешнія) 2020 // Нацыянальная акадэмія мастацтваў Украіны.
    29. ↑ Рыдкін Ю. А. Кіберзаумь (біякібермастацтва) 2018 // Паўтоны.
    30. ↑ Рыдкін Ю. А. «1968-2018» (біякібермастацтва) I частка, 2018 // Паўтоны.
    31. ↑ Рэйтынг Часопіснай залы ў жніўні 2021. Выбар прафесіяналаў // Часопісная зала.

    Крыніцы

    1. ↑ Падлубнава Ю. С.. Практыкі траўмагаварэння ў сучаснай рускамоўнай паэзіі (438-453 с.)(руск.)  (HTML). www.elibrary.ru. Смаленскі дзяржаўны ўніверсітэт / eLibrary.Ru (29 кастрычніка 2020). Праверана 20.5.2022.
    2. ↑ Рыц Я. С.. Водгук пра паэтычную падборку «Гіперспасылачны clickуша»(руск.)  (HTML). www.polutona.ru. Паўтоны (7 кастрычніка 2017). Праверана 4.7.2019.
    3. ↑ Абросімава К. А.. Тыпалогія інтэрмедыяльных адносін у сучасным паэтычным дыскурсе: сістэматычны агляд // Філалагічныя навукі. Пытанні тэорыі і практыкі. Том 13, вып. 7. с. 122(руск.)  (HTML). www.gramota.net. Грамата / КіберЛенінка (16 мая 2020). Праверана 2.11.2021.
    4. ↑ Абросімава К. А.. Сучасная гіпертэкставая паэзія: аспекты ўзаемадзеяння аўтарскага тэксту і інтэрнэт-медыя (№8, с. 15)(руск.)  (HTML). www.nauka-dialog.ru. Навуковы дыялог / КіберЛенінка (29 кастрычніка 2020). Праверана 2.11.2021.
    5. ↑ Абросімава К. А., Куламіхіна І. В.. Рэалізацыя гіпертэкставых структур у сучасным паэтычным дыскурсе (234 с.)(руск.)  (HTML). www.portal.novsu.ru. Наўгародскі дзяржаўны ўніверсітэт (29 кастрычніка 2020). Праверана 20.5.2022.
    6. ↑ Abrosimova C. А., Kulamikhina I. V.. Hyperlink Phenomenon In The Modern Internet Poetry (553 с.)(руск.)  (HTML). www.europeanproceedings.com. European Proceedings (29 кастрычніка 2020). Праверана 2.11.2021.
    7. ↑ Kostincová J.. Media-poezie i bio-cyber-art. Algoritmus jako nástroj, nebo (spolu)autor? (13-14 с.)(руск.)  (HTML). www.digilib.phil.muni.cz. Масарыкаў універсітэт / ResearchGate (1 студзеня 2019). Праверана 2.11.2021.
    8. ↑ Дунчанка Ц., Ачыроў А.. Несвабодны мікрафон. Працоўны стол. Пыхценне крэаклаў (таймкод: Юрый Рыдкін)(руск.)  (HTML). www.youtube.com. YouTube (8 кастрычніка 2020). Праверана 21.12.2021.
    9. ↑ Аборын Л. У.. Лепшае ў літаратурным інтэрнэце: 11 самых цікавых спасылак мінулага тыдня(руск.)  (HTML). www.gorky.media. Горкі (25 лістапада 2018). Праверана 4.7.2019.
    10. ↑ Канакоў А. А.. Руская паэзія ў эпоху bot-to-bot-камунікацыі(руск.)  (HTML). www.colta.ru. Colta (29 кастрычніка 2018). Праверана 4.7.2019.
    11. ↑ Маліноўская М. Ю.. Рэцэнзія на вершы «Сіметрыя смерці»(руск.)  (HTML). www.magazines.gorky.media. Волга №1 (22 студзеня 2020). Праверана 9.3.2020.
    12. ↑ Фаміцкі А. А.. Рэцэнзія на паэму «Софт»(руск.)  (HTML). www.topos.ru. Топас (2 снежня 2019). Праверана 7.2.2020.
    13. ↑ Каркуноў У. У.. Дыскусія. Новае літаратурнае пакаленне: ці існуе яно?(руск.)  (HTML). www.znamlit.ru. Сцяг №6 (29 кастрычніка 2019). Праверана 4.7.2019.
    14. ↑ Падлубнава Ю. С.. Водгук пра кіберпаэму «Ботие»(руск.)  (HTML). www.kastopravda.ru. Кастапраўда (8 сакавіка 2019). Праверана 4.7.2019.
    15. ↑ Падлубнава Ю. С.. Водгук пра творчасць Юрыя Рыдкіна(руск.)  (HTML). www.tlgrm.ru. Метачасопіс (29 кастрычніка 2021). Праверана 2.11.2021.
    16. ↑ Бонч-Асмалоўская Т. Б.. Водгук пра мастацкі дыялог «Размова з ботам»(руск.)  (HTML). www.articulationproject.net. Артыкуляцыя (29 кастрычніка 2019). Праверана 4.7.2019.
    17. ↑ Рымбу Г. Г.. Восем паэтычных інтэрнэт-публікацый сакавіка 2019 года(руск.)  (HTML). www.godliteratury.ru. Год літаратуры (30 сакавіка 2019). Праверана 4.7.2019.
    18. ↑ Зейферт А. І.. Водгук пра аповесць «Рэпрэсаваны стук»(руск.)  (HTML). www.polutona.ru. Паўтоны (15 студзеня 2019). Праверана 4.7.2019.
    19. ↑ Ламакін В.. Водгук пра фотакалажы «У рамках»(руск.)  (HTML). www.syg.ma. Sygma (30 студзеня 2019). Праверана 4.7.2019.
    20. ↑ Даімі Т.. Водгук пра фотакалажы «У рамках»(руск.)  (HTML). www.syg.ma. Sygma (30 студзеня 2019). Праверана 4.7.2019.

    Спасылкі

    Тэмы гэтай старонкі: Катэгорыя·Літаратурныя крытыкі Беларусі Катэгорыя·Пісьменнікі паводле алфавіта Катэгорыя·Пісьменнікі XXI стагоддзя Катэгорыя·Пісьменнікі Беларусі Катэгорыя·Беларускамоўныя пісьменнікі Катэгорыя·Паэты XXI стагоддзя Катэгорыя·Паэты Беларусі Катэгорыя·Паэты паводле алфавіта Катэгорыя·Перакладчыкі Беларусі Катэгорыя·Перакладчыкі з рускай мовы Катэгорыя·Перакладчыкі на беларускую мову Катэгорыя·Літаратурныя крытыкі XXI стагоддзя Катэгорыя·Літаратурныя крытыкі паводле алфавіта
    Змесціва гэтай старонкі з праектаў амерыканскага фонда «Вікімедыя» дасяжнае пад сукупнай ліцэнзіяй CC BY-SA 3.0 і GFDL.
    Энцыклапедычны партал «Пісьменства беларускве» piśmienstva.viedy.be