Аляксандр Мікалаевіч Вазнясенскі

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Вазнясенскі.

Аляксандр Мікалаевіч Вазнясенскі (5 (17) ліпеня 1888, с. Чукалы, Сімбірская губерня, цяпер Ардатаўскі раён, Мардовія — 16 студзеня 1966, Казань) — літаратурны крытык, літаратуразнавец і тэатразнавец, педагог[1]. Доктар філалагічных навук (1944), прафесар (1927).

Біяграфія

Нарадзіўся ў настаўніцкай сям’і (бацька ў далейшым прыняў сан і стаў святаром). Скончыў Сімбірскую духоўную семінарыю (пасведчанне № 377 ад 26 чэрвеня 1909 г.). У 1909 г. паступіў на славяна-расійскае аддзяленне гісторыка-філалагічнага факультэта Варшаўскага ўніверсітэта[2], пасля сканчэння якога за выпускную працу «Руская журналістыка 40-х гадоў XIX стагоддзя ў яе галоўных накірунках» (1912) пад кіраўніцтвам І. Замоціна атрымаў ступень кандыдата і быў пакінуты пры ўніверсітэце для падрыхтоўкі да прафесарскага звання. З 1915 г. — выкладчык, прыват-дацэнт Варшаўскага (пазней Данскога) ўніверсітэта ў Растове-на-Доне. З 1921 г. — дацэнт Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. З 1928 г. — прафесар БДУ[1].

У 1929—1931 гг. зазнаў рэпрэсіі з боку кіраўніцтва ўніверсітэта і быў вымушаны з’ехаць у Маскву, дзе працаваў метадыстам у Аддзеле прафтэхадукацыі пры Наркамаце цяжкай прамысловасці СССР(руск.) бел., пазней — прафесарам літаратуры ў Дзяржаўным інстытуце кінематаграфіі, Маскоўскім педагагічным інстытуце(руск.) бел.[1].

У 1934 г. быў арыштаваны ў Маскве па «Справе славістаў(руск.) бел.» (справе «Расійскай нацыянальнай партыі») і асуджаны на 5 год лагероў. Пакаранне адбываў у САЗЛАГу ва Узбекістане (рэабілітаваны ў 1964 г.) [3].

У 1939 годзе пасля вызвалення пераехаў на сталае жыхарства ў Казань. З 1939 г. — выкладчык казанскіх вышэйшых навучальных устаноў. З 1940 г. — прафесар кафедры рускай мовы і літаратуры Казанскага дзяржаўнага ўніверсітэта. 23.04.1943 г. абараніў доктарскую дысертацыю «Исследования по истории новой белорусской литературе». Працаваў дэканам гісторыка-філалагічнага факультэта Казанскага дзяржаўнага ўніверсітэта, загадчыкам кафедры рускай і сусветнай літаратуры.

Памёр і пахаваны ў Казані.

Навуковая дзейнасць

Друкаваўся з 1913 года. Даследаваў метадалогію літаратуразнаўства[1], паэтыку беларускай літаратуры, гісторыю рускай літаратуры.

Працы пра творчасць М. Навікова(руск.) бел., М. Лермантава, М. Гогаля, І. Тургенева, І. Катлярэўскага, Т. Шаўчэнка[1].

Абгрунтаваў думку аб ганаровым месцы беларускай літаратуры сярод іншых еўрапейскіх, высунуў тэарэтычную праблему нацыянальнай спецыфікі літаратуразнаўства[1].

Навуковыя працы

• Классификация методов историко-литературной науки, «Працы БДУ», тт. VI—VII, 1925;
• Проблема «описания» и «объяснения» в науке о лит-ре, «Родной язык в школе», № 11—12, 1926;
• Поиски объекта (к вопросу об отношении метода социологического к формальному), «Новый мир», № 6, 1926;
• Паэтыка М. Багдановіча; Коўна, 1926
• Основные принципы построения белорусской науки о литературе, 1927;
• Паэмы Янкі Купалы, Мінск, 1927;
• Современный белорусский театр (21-26 год), 1927;
• Aufbau der Literaturwissenschaft, «Jahrbuch fur Philologie», Bd. III, Voznesensky A., Die Methodologie der russischen Literaturforschung in den Jahren 1910—1925, Ztschr. fur slaw. Philologie. B. IV, 1927.
• У истоков художественной прозы Якуба Коласа, 1928-29;
• Второй Белорусский государственный театр, 1929;
• Перспективы современного белорусского театра, 1930

Зноскі

1. 1 2 3 4 5 6 Вознесенский Александр Николаевич // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 119. — 737 с.
2. ↑ Cписок студентов Императорскаго Варшавскаго университета на 1912—1913 академический год. Варшава, 1913. С. 54
3. ↑ Вазнясенскі Аляксандр Мікалаевіч // Інтэрнэт-праект «Адкрыты спіс»

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 1996. — Т. 3: Беларусы — Варанец. — С. 449. — 511 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0068-4 (т. 3), ISBN 985-11-0035-8.
• Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 2: Беліцк — Гімн / Рэдкал.: Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1994. — 537 с., [8] к.: іл. — 20 000 экз. — ISBN 5-85700-142-0. — С. 185.
• Вазнясенскі Аляксандр Мікалаевіч // Культура Беларусі: энцыклапедыя / рэдкал.: Т. У. Бялова (гал. рэд.) [і інш.]. — Мн.: Беларус. Энцыкл. імя П. Броўкі, 2011. — Т. 2. — 544 с. — 3 000 экз. — ISBN 978-985-11-0570-6. — C. 187.
• Вазнясенскі Аляксандр // Беларускія пісьменнікі: Біябібліяграфічны слоўнік. У 6 т. / пад рэд. А. І. Мальдзіса. — Мн.: БелЭн, 1992—1995. — Т. 1. — С. 497.
• Ачкасова Л. С., Балакин Г. А. Александр Николаевич Вознесенский. 1888—1966 / Л. С. Ачкасова, Г. А. Балакин; науч. ред. И. И. Андреева, Л. Я. Воронова. — Казань: КГУ, 2009. — 24 с. — ISBN 978-5-98180-733-6.