Яўгенія Эргардаўна Пфляўмбаўм

Яўгенія Эргардаўна Пфляўмбаўм (1 лістапада 1908, Мінск — 14 студзеня 1996, Мінск) — беларуская паэтэса.

Біяграфія

Нарадзілася ў Мінску ў сям’і чыгуначніка-немца Эргарда Карлавіча Пфляўмбаўма і Алены Кандратаўны Лагун.

У 1930 годзе скончыла літаратурна-лінгвістычнае аддзяленне педагагічнага факультэта Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Актыўна ўдзельнічала ў літаратурна-грамадскім жыцці: спачатку была членам аб’яднання «Маладняк», потым — БелАПП, а пазней уваходзіла ў склад кіраўніцтва гэтых арганізацый. У 1930—1932 гг. працавала бібліёграфам Кніжнай палаты пры Дзяржаўнай бібліятэцы БССР, літсупрацоўнікам рэспубліканскай газеты «Звязда».

Улетку 1931 г. выйшла замуж за Максіма Лужаніна. У 1933 годзе, калі Лужанін быў рэпрэсаваны і сасланы на два гады ў сібірскі Марыінск, выправілася следам за мужам, каб быць з ім побач. Пфляўмбаум была вымушана прадаць ўсю сваю асабістую бібліятэку з унікальнымі выданнямі, каб набыць білет на цягнік[1]. Пасля вызвалення мужа пераязджае разам з ім у Маскву, дзе ў 1935—1945 гг. працуе рэдактарам Абароннага дзяржаўнага выдавецтва («Оборонгиз»).

Падчас Вялікай Айчыннай вайны служыла ў супрацьпаветранай абароне Масквы. З 1945 года і да самай смерці жыла ў Мінску.

Член Саюза пісьменнікаў СССР з 1989 г.

Памерла 14 студзеня 1996 года. Пахаваная на могілках вёскі Паперня ў Мінскім раёне, дзе пазьней поруч з ёю быў пахаваны Максім Лужанін[2].

Творчасць

Пачала выступаць у друку з 1924 г. у часопісах «Маладняк», «Полымя», у газетах «Савецкая Беларусь», «Звязда». У 1926 г. разам з З. Бандарынай і Н. Вішнеўскай выдала калектыўны зборнік «Вершы». Пасля вяртання з ссылкі Лужанін вырашае рабіць усё так, як патрабуе кіруючая партыя. Паэтэса не пагаджаецца з мужам, і амаль усё сваё жыццё піша ў стол, не спадзеючыся калі-небудзь пабачыць напісанае ў друку[3].

Перакладала з англійскай мовы творы Джорджа Байрана і Джэка Лондана, а таксама з рускай — Антона Чэхава і Максіма Горкага[1]. Усе пераклады друкаваў Максім Лужанін.

Вершы Пфляўмбаўм хацеў надрукаваць паэт Аркадзь Куляшоў, які выпадкова прачытаў іх, калі наведаў Лужаніна. Але смерць Куляшова ў 1978 годзе адклала вяртанне паэтэсы ў друк[1]. Толькі ў 1989 годзе выйшаў зборнік вершаў «Сувой жыцця» з прадмовай Анатоля Вярцінскага, а ў 1992 г. — кніга «На захадзе сонца».

Перад смерцю Пфляўмбаўм хацела выдаць трэцюю кнігу вершаў «Зімовае сонца». Але, нягледзячы на намаганні Лужаніна, які пасля смерці жонкі рыхтаваў зборнік да друку, кніга так і засталася нявыдадзенай[4].

Бібліяграфія

• З. Бандарына, Н. Вішнеўская, Я. Пфляумбаум. Вершы. — ЦБ «Маладняка». — Менск, 1926. — 46 с. — (Кніжніца «Маладняка»). — 2 000 экз.
• Пфляумбаум Я. Сувой жыцця: Кн. паэзіі / Уклад., рэд. і прадм. А. Вярцінскі. — Мн.: Маст. літ., 1989. — 406 с.
• Пфляўмбаўм Я. На захадзе сонца: Вершы. — Мн: Мастацкая літаратура, 1992. — 110 с. — 1 000 экз. — ISBN 5-340-01103-8.

Зноскі

1. 1 2 3 Уладзімер Арлоў. Яўгенія Пфляўмбаўм (1.11.1908, Менск — 13.1.1996, Менск. Пахаваная на могілках вёскі Паперня, Менскі раён). Радыё Свабода.
2. ↑ Людмила Рублевская. Прощальные портреты ноября. 11 ноября 2009 г.
3. ↑ Ганна Севярынец. Каханне па-за падручнікам. Невядомая паэтэса, жонка вядомага паэта. Архівавана 4 лістапада 2018. 16.02.2017. Velvet
4. ↑ Анатоль Вярцінскі. «Мой лёс круты, як лес густы…» // Дзеяслоў, № 6(25), 2006

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 2001. — Т. 13: Праміле — Рэлаксін. — С. 143. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0216-4 (т. 13), ISBN 985-11-0035-8.
• Республика Беларусь : энциклопедия : [в 7 т.]. — Минск, 2008. — Т. 6. — С. 337.
• Пфляўмбаўм Яўгенія // Беларускія пісьменнікі: Біябібліяграфічны слоўнік. У 6 т. / пад рэд. А. І. Мальдзіса. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 1992—1995. — Т. 5. — С. 84.

Спасылкі

• Загадка жыцьця і творчасьці Яўгеніі Пфляўмбаўм (бел. (тар.))  // 31 кастрычніка 2021
• Маўчанне Яўгеніі Пфляўмбаўм // 6 лістапада 2018

	Яўгенія Эргардаўна Пфляўмбаўм на Вікісховішчы