Багдан-Ігар Васілевіч Антоніч

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Антоніч. Багдан-Ігар Васілевіч Антоніч, ва ўкраінскім маўленні Антоныч (укр.: Богда́н-І́гор Васи́льович Анто́нич, польск.: Bohdan Ihor Antonycz, 5 кастрычніка 1909, Навіца, Аўстра-Венгрыя зараз Малапольскае ваяводства, Польшча — 6 ліпеня 1937, Львоў) — украінскі паэт, празаік, перакладчык, літаратуразнаўца.

Біяграфія

Нарадзіўся Багдан-Ігар Антоніч 5 кастрычніка 1909 года ў сяле Новіца Гарліцкага павета на Лэмкаўшчыне (цяпер Польшча) у сям’і святара Васіля. Перад нараджэннем адзінага сына сям’я змяніла прозвішча Кіт на Антоніч.

Пачатковую адукацыю Ігар атрымаў дома, па наглядам прыватнай настаўніцы. Яшчэ дзіцем ён пачаў пісаць вершы. Працягваў пісаць і ў сярэдняй школе, але паколькі навучанне ў школе вялося па-польску і ў асноўным польскім было яго атачэнне, то і юнацкія яго творы былі напісаныя на польскай мове.

На працягу 1920—1928 гадоў навучаўся ў каралеўскай гімназіі гуманітарнага тыпу імя Каралевы Сафіі ў Сянку, дзе прачытаў у польскім перакладзе ўсіх нобелеўскіх лаўрэатаў.

У 1928 годзе Антоніч паступае ў Львоўскі ўніверсітэт імя Яна Казіміра, дзе вывучае польскую філалогію на філасофскім факультэце.

Першыя свае ўкраінскія вершы Антоніч напісаў у коле львоўскага студэнцтва.

У Львове паэт пачаў актыўна ўлівацца ў грамадска-палітычнае жыццё сталіцы Заходняй Украіны, стаў сябрам гуртка студэнтаў-украіністаў пры Навуковай секцыі Таварыства прыхільнікаў асветы, пачаў заўзята вывучаць нюансы ўкраінскай мовы, цікавячыся не толькі слоўнікамі і падручнікамі, але і творамі паэтаў Савецкай Украіны.

Першы свой верш Антоніч надрукаваў у 1931 годзе ў часопісе «Вогні». Пасля гэтага яго творы з’яўляліся ў шматлікіх перыядычных выданнях. У тым жа 1931 годзе выходзіць першы зборнік паэта «Вітанне жыцця» («Привітання життя»), які і прыцягнуў увагу львоўскай літаратурнай грамадскасці да Антоніча.

Адначасова паэт працаваў над кнігай рэлігійнай паэзіі «Вялікая гармонія» («Велика гармонія»).

У гэты ж час, нягледзячы на актыўную паэтычную дзейнасць, а таксама цяжкі працэс засваення літаратурнай мовы, паэт усё ж знаходзіць час на працу і ў іншых жанрах літаратуры і публіцыстыкі. Ён выступаў з дакладамі пра ўкраінскую і замежную літаратуру, займаўся перакладамі, пісаў рэцэнзіі на старонках прэсы пад псеўданімам Заіл, спрачаўся пра палітычныя і грамадскія справы, друкаваў сатырычныя фельетоны і пародыі, у часопісе «Дажбог» вёў літаратурную хроніку.

Заканчэнне універсітэта ў Антоніча супала з выхадам яго другога зборніка паэзіі «Тры пярсцёнкі» («Три перстені»). Гэтая кніга вывела Антоніча ў першыя шэрагі заходнеўкраінскіх пісьменнікаў. У ёй былі ўжо ўсе мастацкія рысы, філасофскія разгалінаванні, бліскучыя моўныя знаходкі яго паэзіі. Некаторыя крытыкі лічылі «Тры пярсцёнкі» найлепшым зборнікам паэзіі Антоніча, а нехта нават трактаваў паэта як аўтара адной кнігі.

Пасля заканчэння універсітэта ў 1933 годзе Антоніч заняўся літаратурнай дзейнасцю, з якой і жыў.

За перыяд з 1934 па 1937 гады Антоніч напісаў яшчэ тры кнігі, але толькі адна з іх, «Кніга Льва» («Книга Лева»), выйшла пры яго жыцці — у 1936 годзе. Дзве іншыя — «Зялёнае евангелле» («Зелена євангелія») і «Ратацыі» («Ротації») — пасмяротныя выданні, датаваныя 1938 годам.

Памёр Антоніч на дваццаць восьмым годзе жыцця. Запаленне сляпой кішкі прывяло да вельмі цяжкага запалення лёгкіх, якое дактары перамаглі. Але ліхаманкі і доўгага напружання не вытрымала слабое сэрца.

Творчасць

Лірыка Антоніча (зборнікі «Вітанне жыцця», 1931; «Тры пярсцёнкі», 1934; «Кніга Льва», 1936; «Зялёнае Евангелле» і «Ратацыі», 1938) адметная філасафічнасцю, своеасаблівым касмічна-планетарным светаўспрыманнем, манументальнай вобразнасцю, арыгінальнай метрыкай і метафарычнасцю.

Узаемаадносіны чалавека і прыроды, сутнасць жыцця — лейтматыў яго паэзіі.

Аўтар лібрэта оперы «Добруш», незакочанага рамана «На тым беразе», артыкулаў па эстэтыцы.

Творы

Паэтычныя творы

• Прывітанне жыцця: кніга вершаў. Львоў, 1931;
• Вялікая гармонія (зборнік друкаваў у 1932-33 гг. у перыёдыцы; цалкам надрукаваны у 1967  г.)
• Тры пярсцёнка: паэмы і лірыка. Львоў, 1934;
• Кніга Льва. Львоў, 1936;
• Зялёная Евангелля. Пасмяротнае выданне. Львоў, 1938 г.;
• Ратацыі. Пасмяротнае выданне. Львоў, 1938 г.;
• Шэраг вершаў па-за зборнікамі;
• Лібрэта да оперы «Доўбуш» (у двух рэдакцыях)
• Паэтычныя пераклады (Ашыль Мільен, Уладзіслаў Бэлза, Яраслаў Врхліцкі, Густаў Фальке, Райнер Марыя Рыльке).

Празаічныя творы

• На другім беразе (няскончаны раман);
• Палітык (сатырычны гратэск)
• Тры мандаліны (навела)
• Асобныя творы ў фрагментах.

Літаратурна-крытычныя артыкулы

• Нацыянальнае мастацтва
• Між зместам і формай
• Палажэнне паэта
• Як разумець паэзію
• Сто чырвонцаў вар’яцтва

Беларускія пераклады

На беларускую мову вершы пераклалі Мікола Аляхновіч[3], Алена Пятровіч[4][5], Кацярына Маціеўская, Марыя Мартысевіч[6], Эдуард Акулін, Рыгор Барадулін, Генадзь Бураўкін, Сяргей Законнікаў, Васіль Зуёнак, Сяргей Панізнік, Вячаслаў Рагойша[7], Вера Бурлак, Георгій Ліхтаровіч[8].

• Зялёнае Евангелле: паэзія: пераклад з украінскай мовы / Багдан-Ігар Антоныч. — Львів : Каменяр, 2011. — 174 с. — (Бібліятэка славянскіх літаратур).
• Вершы / Багдан Ігар Антоныч. — Мінск : Выдавец Зміцер Колас, 2022. — 98 с. — (Серыя «Паэты планеты»).

Зноскі

1. 1 2 Bohdan-Ihor Antonytsch // Brockhaus Enzyklopädie / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag Праверана 9 кастрычніка 2017.
2. 1 2 http://www.encyclopediaofukraine.com/pages/A/N/AntonychBohdanIhor.htm Праверана 3 кастрычніка 2021.
3. ↑ Галасы з-за небакраю: анталогія паэзіі свету ў беларускіх перакладах ХХ ст. Склад. М. Скобла. — Мн.: Лімарыус 2008. — 896 с.
4. ↑ І неба падае на хаты…
5. ↑ Элегія пра персцень песні
6. ↑ Аўтабіяграфія
7. ↑ Наталля Якавенка. NOSCE TE IPSUM (спазнай самога сябе) (нявызн.). Саюз беларускіх пісьменнікаў (10 мая 2012). Праверана 16 лістапада 2022.
8. ↑ Вершы / Багдан Ігар Антоныч. — Мінск : Выдавец Зміцер Колас, 2022. — 98 с. — (Серыя «Паэты планеты»).

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.1: А — Аршын / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1996. — 552 с.: іл

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Багдан-Ігар Васілевіч Антоніч
• Творы Багдана-Ігара Антоніча на беларускай мове